Uzman SühaN
Administrator
Tiroid ve kısırlık arasındaki bağlantı
tiroid hamile kalmayı engellermi,tiroid gebe kalmayı engellermi,tiroid kısırlık yaparmı,tirod hormonu ve hamilelik hakkında bilgiler
Tiroid vücutta mekanizmayı etkisi altına alabilen, önemli bir bezdir. Bunun doğru çalışmaması halinde, çoğu organ olumsuz olarak etkilenmektedir. Bunların başında üreme organları gelir. Kadınlarda yumurta hücreleri, erkeklerde sperm hücreleri bundan nasibini alır. Tirodin zehirleyici ve tembel olması halinde gebeliğe engel teşkil eder. Bu durumda gebelik elde edilse bile, erken doğum ya da düşük riskinin fazla olmasına neden olur.
Tiroid hormonları vücutta başta cinsiyet hormonları olmak üzere, tüm hormonlarla etkileşim halindedir. Kadınlarda yumurtalıkların, erkeklerde testisin normal işlevlerini yerine getirebilmesi için, tiroid hormonlarının seviyesinin normal düzeyde olması gerekir. Bunların fazla ya da az çalışması, hem erkekte, hem de kadında doğurganlık üzerinde olumsuz etkiler yapar. Tiroid bezindeki normal değerler hem anne babanın sağlığında, hem de bebeğin sağlığında olumlu etkilere neden olur. Normalden az olan tiroid seviyeleri kısırlık sorununu beraberinde getirdiği gibi, gebelikte bile erken doğum, düşük gibi sorunları arttırabilir. Bebeğin anne karnındaki gelişimini de olumsuz etkileyebilir. Tiroid hormonları erkek kısırlığında % 30 oranında etkili olurken, kadın kısırlığında % 35 oranında etkili olabilir.
Tiroid hormonunun gebeliğe etkisi nedir?
Tiroid hormonunun normalden daha az çalışması ya da fazla çalışması, kadında gebeliğin ilerlemesini etkileyebilir, bebeğin ve anne adayının olumsuz olarak etkilenmesine neden olabilir. Bebekte zekâ geriliğine, gelişim bozukluğuna neden olduğu gibi, anne adayının düşük yapmasına neden olabilir. Bu nedenle gebelikten önce tiroid hastalığı belirlenmiş anne adayları kadın doğum uzmanı, iç hastalıkları uzmanı ve gerekiyorsa endokrinoloji uzmanı tarafından kontrollü bir gebelik geçirmelidir.
Hipotiroidi (az çalışan tiroidler)
Bu genellikle otoimmün bir hastalık nedeniyle tiroid bezi zarar görür. Bu yüzden tiroid bezinin performansı düşer, daha az oranda çalışmaya başlar. Otoimmün sebepsiz yere vücudun kendi dokularına yabancılaşması ve dokuları düşman gibi görerek bunlara savaşa girişmesine neden olur. Vücuttan dokuyu dışarı atmaya çalışan bağışıklık sistemi, tiroitte hasar meydana getirir. Bu hasar çoğu zaman iltihaba neden olur. Guatr ile birleşen otoimmün, Hashimoto tiroidit denilen hastalığı oluşturur. Hipotiroidi her yaştaki kişiyi etkisi altına alsa da, genellikle ileri yaşlardaki kişilerde daha etkili olur. Bu 60 yaşından fazla olan kişilerde daha fazla görülür.
Tiroid kadının gebe kalmasını etkileyen bir sorun haline gelebilir. Fakat bu tek başına etkili olmayabilir. Bunun yanında kadında başka bir kısırlık sebebi varsa, tiroid daha fazla etkili olur ve diğer kısırlık sebebinin etkisini arttırabilir.
Kadınların hipotiroidi aktifleşmesine neden olabilecek üç farklı dönem bulunmaktadır. Bu dönemlerde kadınlarda hormonal denge bozulduğundan, tiroid daha aktif olabilir. Bu dönemler;
Genç kızlığa geçiş dönemi
Hamilelik dönemi
Menopoz dönemi
Kadınlarda bu dönem hormonların seviyesi değiştiğinden, tiroide neden olabilir. Bu dönemlerde tiroid daha hızlı büyüme gösterir. Hipotiroidi insan vücudunda dengeyi bozan bir etkendir. Bu dengenin bozulması halinde, vücudun sağlıklı çalışması beklenemez. Bu çok sayıda organı etkilediği gibi, kadınların yumurtalıklarını ve rahimini etkilemeye başlar. Ayrıca doğurganlığa engel olacak gelişmelerin olmasına neden olabilir. Yani tiroid direkt olarak etken değil, gebeliğe engel olacak sebeplerin destekçisi olur. Bunun tedavisinde, gebeliğe engel olan hormonların tedavisi yapılarak sorun çözülebilir. Bu açıdan kişilerin düzenli kontrollere gitmesi gerekir.
Hipotiroidizm olan kişilerde, adet dönemleri uzun aralıklarla olacağı gibi, kısa süreli de olabilir. Bazen yumurtlama bozukluğuna bağlı olarak, hiç adet görülmez ya da adet düzensizliği yaşanabilir. Bu tür adet düzensizlikleri hipotroidizm olan kadınlarda, normal tiroid fonksiyonları olan kadınlara göre ortalama 3 kat daha fazla etkili olur. Tiroid bezindeki az çalışma, doğum sonrası süt üretimini uyaran prolaktin hormonunun seviyesini arttırabilir ve yumurtlamayı baskılayıcı etki yapabilir. Hipotiroidizm kadınların yumurtalıklarında kist meydana getirerek, gebe kalmayı engelleyici olan polikistik over hastalığına (PKOS) yakalanma riskini arttırmaktadır.
Hipertiroidizm (fazla çalışan tiroid)
Hipertiroidizm kadınlarda erkeklere oranla yaklaşık on kat daha fazla görülmektedir. Bu durum bazı kadınlarda hem gebe kalamama sorununa, hem de gebe kalınsa bile düşüklere neden olabilir. Tiroid bezinin aşırı çalışması ve tiroid hormonunu fazla üretmesi halinde, kan dolaşımına daha fazla hormon salgılanır. Bu durumda hipertiroidizm olduğu söylenebilir. Kişilerin sağlıksız şekilde kilo kaybetmesi halinde, gebe kalma şansı azalma göstermektedir. Kendisinde halsizlik, sinirlilik, ellerde titreme, hızlı kalp atışı, gözlerin öne fırlaması, sıcağa karşı aşırı hassasiyet, saç dökülmesi adet düzensizliği, adet olamama, ciltte incelme gibi etkiler hisseden kişiler mutlaka tiroid açısından değerlendirmeye alınmalıdır.
Hipotiroidizm belirtileri tek başına ya da birlikte etkili olarak, kısırlık sorunu yaratabilir. Kısırlık sebebi hipertroidi olursa, TSH düzeyi yani tiroid uyarıcı hormon düzeyini istenen seviyeye çekecek bir tedaviyle sorun aşılmış olur. TSH seviyesinin olması gereken düzeye çekilmesine rağmen, gebe kalınamıyorsa, bu takdirde üreme bozukluğu konusunda uzman olan endokrinoloji uzmanına gidilmesi gerekir.
Tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkların nedeni tiroid olabilir mi?
Bu konuda yapılan değerlendirmelerde tiroid otoinimütesi denilen hasimoto hastalığı ve greys hastalığı gibi rahatsızlıklarda kadınların tüp bebek tedavisinde başarılı olamadıkları belirlenmiştir. Bazen tiroid hormonları normal olsa da, antikor seviyesine ya da tiroid belirtilerine uygun şekilde ilaç kullanılabilir. Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar östrojen hormonu seviyesini yükselttiğinden, hipotiroidi eğilimini arttırabilir. Bu tiroid hormonlarının kullanılmasını gerektirebilir.
Tiroid hormonları kadın doğurganlığını nasıl etkiler?
Tiroid hormonları vücutta yumurtalıkların işleyişini korumak ve yumurtanın olgunlaşmasını sağlamak için, devamlı olarak üreme hormonları östrojen ve progesteron ile etkileşim içindedir. Tiroid bezinin fazla çalışması yani hipertiroidizm ya da az çalışması yani hipotiroidizm halinde üreme hormonlarında olan denge bozulabilir. Bu duruma bağlı olarak düzensiz adetler, yumurtlama bozuklukları, gebe kalamama ya da tekrarlayan düşükler gibi bazı doğurganlık sorunları ortaya çıkabilir. Kadının adet dönemleri düzenli şekilde olsa dahi, yumurtlama olmayabilir. Tiroid sorunu doğurganlık yaşında olan kadınlarda oldukça sık rastlanan bir endokrin bozukluğu olduğundan, gebe kalmada sorun yaşayan kadınların ilk olarak, ailesinde olan tiroid hastalığı öyküsünü ve tiroid bezini kontrol ettirmeleri gerekir. Buna göre gebe kalamamasıyla ilgili gerekli çalışmalar mutlaka yapılacaktır.
Gebelikte tiroit hastalığının gelişme riski olan kişiler kimlerdir?
Aralarında kan bağı olan kişilerde tiroid hastalığı, diyabet ve guatr hastalığı olan gebe kadınlarda tiroid hastalığının ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir. Gebelikten önce Tip 1 diyabet hastası olan, kanında anti TPO antikoru yüksek olan, daha evvel tiroid hastalığı geçirmiş olan kişilerde risk daha fazla olur. Daha önceden düşük yapan kadınlarda, tiroid açısından yakından takip edilmelidir..
Tiroid vücutta mekanizmayı etkisi altına alabilen, önemli bir bezdir. Bunun doğru çalışmaması halinde, çoğu organ olumsuz olarak etkilenmektedir. Bunların başında üreme organları gelir. Kadınlarda yumurta hücreleri, erkeklerde sperm hücreleri bundan nasibini alır. Tirodin zehirleyici ve tembel olması halinde gebeliğe engel teşkil eder. Bu durumda gebelik elde edilse bile, erken doğum ya da düşük riskinin fazla olmasına neden olur.
Tiroid hormonları vücutta başta cinsiyet hormonları olmak üzere, tüm hormonlarla etkileşim halindedir. Kadınlarda yumurtalıkların, erkeklerde testisin normal işlevlerini yerine getirebilmesi için, tiroid hormonlarının seviyesinin normal düzeyde olması gerekir. Bunların fazla ya da az çalışması, hem erkekte, hem de kadında doğurganlık üzerinde olumsuz etkiler yapar. Tiroid bezindeki normal değerler hem anne babanın sağlığında, hem de bebeğin sağlığında olumlu etkilere neden olur. Normalden az olan tiroid seviyeleri kısırlık sorununu beraberinde getirdiği gibi, gebelikte bile erken doğum, düşük gibi sorunları arttırabilir. Bebeğin anne karnındaki gelişimini de olumsuz etkileyebilir. Tiroid hormonları erkek kısırlığında % 30 oranında etkili olurken, kadın kısırlığında % 35 oranında etkili olabilir.
Tiroid hormonunun gebeliğe etkisi nedir?
Tiroid hormonunun normalden daha az çalışması ya da fazla çalışması, kadında gebeliğin ilerlemesini etkileyebilir, bebeğin ve anne adayının olumsuz olarak etkilenmesine neden olabilir. Bebekte zekâ geriliğine, gelişim bozukluğuna neden olduğu gibi, anne adayının düşük yapmasına neden olabilir. Bu nedenle gebelikten önce tiroid hastalığı belirlenmiş anne adayları kadın doğum uzmanı, iç hastalıkları uzmanı ve gerekiyorsa endokrinoloji uzmanı tarafından kontrollü bir gebelik geçirmelidir.
Hipotiroidi (az çalışan tiroidler)
Bu genellikle otoimmün bir hastalık nedeniyle tiroid bezi zarar görür. Bu yüzden tiroid bezinin performansı düşer, daha az oranda çalışmaya başlar. Otoimmün sebepsiz yere vücudun kendi dokularına yabancılaşması ve dokuları düşman gibi görerek bunlara savaşa girişmesine neden olur. Vücuttan dokuyu dışarı atmaya çalışan bağışıklık sistemi, tiroitte hasar meydana getirir. Bu hasar çoğu zaman iltihaba neden olur. Guatr ile birleşen otoimmün, Hashimoto tiroidit denilen hastalığı oluşturur. Hipotiroidi her yaştaki kişiyi etkisi altına alsa da, genellikle ileri yaşlardaki kişilerde daha etkili olur. Bu 60 yaşından fazla olan kişilerde daha fazla görülür.
Tiroid kadının gebe kalmasını etkileyen bir sorun haline gelebilir. Fakat bu tek başına etkili olmayabilir. Bunun yanında kadında başka bir kısırlık sebebi varsa, tiroid daha fazla etkili olur ve diğer kısırlık sebebinin etkisini arttırabilir.
Kadınların hipotiroidi aktifleşmesine neden olabilecek üç farklı dönem bulunmaktadır. Bu dönemlerde kadınlarda hormonal denge bozulduğundan, tiroid daha aktif olabilir. Bu dönemler;
Genç kızlığa geçiş dönemi
Hamilelik dönemi
Menopoz dönemi
Kadınlarda bu dönem hormonların seviyesi değiştiğinden, tiroide neden olabilir. Bu dönemlerde tiroid daha hızlı büyüme gösterir. Hipotiroidi insan vücudunda dengeyi bozan bir etkendir. Bu dengenin bozulması halinde, vücudun sağlıklı çalışması beklenemez. Bu çok sayıda organı etkilediği gibi, kadınların yumurtalıklarını ve rahimini etkilemeye başlar. Ayrıca doğurganlığa engel olacak gelişmelerin olmasına neden olabilir. Yani tiroid direkt olarak etken değil, gebeliğe engel olacak sebeplerin destekçisi olur. Bunun tedavisinde, gebeliğe engel olan hormonların tedavisi yapılarak sorun çözülebilir. Bu açıdan kişilerin düzenli kontrollere gitmesi gerekir.
Hipotiroidizm olan kişilerde, adet dönemleri uzun aralıklarla olacağı gibi, kısa süreli de olabilir. Bazen yumurtlama bozukluğuna bağlı olarak, hiç adet görülmez ya da adet düzensizliği yaşanabilir. Bu tür adet düzensizlikleri hipotroidizm olan kadınlarda, normal tiroid fonksiyonları olan kadınlara göre ortalama 3 kat daha fazla etkili olur. Tiroid bezindeki az çalışma, doğum sonrası süt üretimini uyaran prolaktin hormonunun seviyesini arttırabilir ve yumurtlamayı baskılayıcı etki yapabilir. Hipotiroidizm kadınların yumurtalıklarında kist meydana getirerek, gebe kalmayı engelleyici olan polikistik over hastalığına (PKOS) yakalanma riskini arttırmaktadır.
Hipertiroidizm (fazla çalışan tiroid)
Hipertiroidizm kadınlarda erkeklere oranla yaklaşık on kat daha fazla görülmektedir. Bu durum bazı kadınlarda hem gebe kalamama sorununa, hem de gebe kalınsa bile düşüklere neden olabilir. Tiroid bezinin aşırı çalışması ve tiroid hormonunu fazla üretmesi halinde, kan dolaşımına daha fazla hormon salgılanır. Bu durumda hipertiroidizm olduğu söylenebilir. Kişilerin sağlıksız şekilde kilo kaybetmesi halinde, gebe kalma şansı azalma göstermektedir. Kendisinde halsizlik, sinirlilik, ellerde titreme, hızlı kalp atışı, gözlerin öne fırlaması, sıcağa karşı aşırı hassasiyet, saç dökülmesi adet düzensizliği, adet olamama, ciltte incelme gibi etkiler hisseden kişiler mutlaka tiroid açısından değerlendirmeye alınmalıdır.
Hipotiroidizm belirtileri tek başına ya da birlikte etkili olarak, kısırlık sorunu yaratabilir. Kısırlık sebebi hipertroidi olursa, TSH düzeyi yani tiroid uyarıcı hormon düzeyini istenen seviyeye çekecek bir tedaviyle sorun aşılmış olur. TSH seviyesinin olması gereken düzeye çekilmesine rağmen, gebe kalınamıyorsa, bu takdirde üreme bozukluğu konusunda uzman olan endokrinoloji uzmanına gidilmesi gerekir.
Tekrarlayan tüp bebek başarısızlıkların nedeni tiroid olabilir mi?
Bu konuda yapılan değerlendirmelerde tiroid otoinimütesi denilen hasimoto hastalığı ve greys hastalığı gibi rahatsızlıklarda kadınların tüp bebek tedavisinde başarılı olamadıkları belirlenmiştir. Bazen tiroid hormonları normal olsa da, antikor seviyesine ya da tiroid belirtilerine uygun şekilde ilaç kullanılabilir. Tüp bebek tedavisinde kullanılan ilaçlar östrojen hormonu seviyesini yükselttiğinden, hipotiroidi eğilimini arttırabilir. Bu tiroid hormonlarının kullanılmasını gerektirebilir.
Tiroid hormonları kadın doğurganlığını nasıl etkiler?
Tiroid hormonları vücutta yumurtalıkların işleyişini korumak ve yumurtanın olgunlaşmasını sağlamak için, devamlı olarak üreme hormonları östrojen ve progesteron ile etkileşim içindedir. Tiroid bezinin fazla çalışması yani hipertiroidizm ya da az çalışması yani hipotiroidizm halinde üreme hormonlarında olan denge bozulabilir. Bu duruma bağlı olarak düzensiz adetler, yumurtlama bozuklukları, gebe kalamama ya da tekrarlayan düşükler gibi bazı doğurganlık sorunları ortaya çıkabilir. Kadının adet dönemleri düzenli şekilde olsa dahi, yumurtlama olmayabilir. Tiroid sorunu doğurganlık yaşında olan kadınlarda oldukça sık rastlanan bir endokrin bozukluğu olduğundan, gebe kalmada sorun yaşayan kadınların ilk olarak, ailesinde olan tiroid hastalığı öyküsünü ve tiroid bezini kontrol ettirmeleri gerekir. Buna göre gebe kalamamasıyla ilgili gerekli çalışmalar mutlaka yapılacaktır.
Gebelikte tiroit hastalığının gelişme riski olan kişiler kimlerdir?
Aralarında kan bağı olan kişilerde tiroid hastalığı, diyabet ve guatr hastalığı olan gebe kadınlarda tiroid hastalığının ortaya çıkma olasılığı daha yüksektir. Gebelikten önce Tip 1 diyabet hastası olan, kanında anti TPO antikoru yüksek olan, daha evvel tiroid hastalığı geçirmiş olan kişilerde risk daha fazla olur. Daha önceden düşük yapan kadınlarda, tiroid açısından yakından takip edilmelidir..
