Sindirim Boşaltım Hastalıkları
bebeklerde kabızlık nasıl giderilir gaz problemi nasıl giderilir vücuttaki gaz atılır yetişkinlerde çıkarılır idrarda koku neden olur
Anüri
Böbreklerde idrar yapımının durmasıdır, idrar yapılmadığı için mesane boştur. Hasta hiç idrara çıkmaz. Böbrek fonksiyonları durduğu için, aaaabolizma artıkları kanda birikerek kanın Ph'sını bozar. Anüri, kanda üremiye neden olur. Üremi öldürücü bir sonuçtur.
Oligüri
Böbreklerde idrar yapımı çok azalır. Hasta çok az miktarda idrar yapar. Böbrek fonksiyonu azalmış ve böbrek yetmezliği başlamıştır.
Poliüri
Hasta her idrara çıkışta normal miktarın üzerinde idrar yapar. Böbreklerden emilen sıvının tamamı idrar olarak dışarı atılır.
Diürez
Hasta sık sık idrar boşaltır. Her boşaltım normal miktardan azdır. Yani idrar yapma sayısı, günlük
olarak artar.
Hematüri
Normal olarak idrarda 3-4 lokosit vardır. Eritrosit ise idrarı kan rengine dönüştürecek sayıda yoktur. Hematüri, idrarda kan bulunmasıdır. Kanın rengi kırmızıdır. İdrar yollarında meydana gelen kanamalar sonucu idrara kan karışır.
Piyüri
İdrarda iltihabın olmasıdır. İdrar yolları enfeksiyonlarında iltihap idrara karışır. İdrarın rengi iltihaptan dolayı bulanıktır.
Albuminüri Nedir
İdrarda albuminin bulunmasıdır. Albumin kan plazmasında bulunan kan proteinidir. Önemli böbrek hastalıklarında albumin idrara karışır.
Glükozüri Nedir
idrarda glikoz (şeker) bulunmasıdır. Glikoz oranı kanda yükselirse, gli*koz idrara geçer. Normalde idrarda glikoz bulunmaz. Şekerli besinlerin fazla alınması halinde idrarda glikoz görülebilir. Bu durum geçicidir.
Disüri Nedir
Hasta idrarını zor yapar, idrar boşaltım süresi uzar.
Retansiyon Nedir
Normal olarak böbreklerde yapılan idrar, idrar torbasında (mesane) biri*kir.
Mesanede biriken idrar belli bir doluluğa ulaşınca refleks ofarak sifinkter açılır ve idrar üretra yoluyla dışarı atılır. Retansiyonda idrar torbası dolu olduğu halde sifinkter açılmaz.İdrar ancak katater uygulanarak boşaltılır.
İdrar Boşaltımı, Hastaya Ördek - Sürgü Verme, İdrar Hastalıkları
İdrar Yapamama, İdrar Yolları Enfeksiyonları
Besinlerle alınan sıvılar, sıvı içecekler, ve aaaabolizma sonucu açığa çıkan sıvıların büyük bir kısmı vücutta kalır. aaaabolizma sonucu meydana gelen artık maddelerle birlikte, vücut için gerekli olmayan sıvı idrar ve ter olarak dışarı atılır.
Böbrekler, üreterler, mesane ve üretradan meydana gelen boşaltım sisteminden atılan sıvıya İDRAR denir.
İdrarın rengi beslenmeye ve alınan ilaçlara göre değişmekle birlikte nor*mal rengi açık sarıdır. İdrarın içinde bulunan üre ve diğer artık maddeler id*rara özel bir koku verir. İdrarın yoğunluğu 1010-1020 arasında değişir. Her idrara çıkışta normal olarak, 200-400 cc idrar dışarı boşaltılır.
İdrar çok önemli bir teşhis aracıdır. Mikrobiyolojik, kimyasal, makrosko-pik ve mikroskopik olarak laboratuvarda incelenir, içindeki maddelerin normal değerler üzerinde olması, hastalık teşhisinde yardımcı olur.
İdrar Tıkanıklığında Alınacak Önlemler
idrar boşaltımı yapamamanın bir çok nedeni vardır. Alınacak önlemler nedene yönelik olmalıdır. Bu nedenlerin çok iyi değerlendirilmesi gerekir. Has*tada anüri olabileceği gibi mesanede retansiyon da olabilir. Sonuç olarak hasta idrar çıkartmaz.
İdrar tıkanıklığı bir çok nedenleri olabilir.
Bu nedenlerden bazıları şunlardır.
• Anüri,
• idrar retansiyonu,
• Batın ameliyatları,
• Batın travmaları,
• Psikolojik nedenler,
• Mesane ve üretranın patolojik hastalıkları.
İdrar boşaltımı yapamayan hastalara aşağıdaki işlemler uy*gulanır.
Bu uygulamalardan bazıları şunlardır.
• Spazm nedeniyle idrar yapamamada batına sıcak uygulanır.
• Sıcak su dolu küvete oturtulur.
• Pupis üzerine sıcak su dökülebilir.
• Psikolojik spazm varsa, musluktan akan su sesi ile hasta uyarılabilir.
Gaz Problemi, Gaz Çıkaramama Tedavisi, Rektal Tüp Uygulaması
Çocuklarda, Bebeklerde, Yetişkinlerde Gaz Problemi
Barsak peristaltizmi yavaşlaması, sindirim enzimlerinin azalması, bes*lenme alışkanlığının değişmesi ve oral yoldan alınan bazı ilaçların etkisi ile barsaklarda meydana gelen gaz, sindirim kanalında ilerleyemez.
Barsaklardan atılamıyan gaz (distensiyon), zaman içinde artar. Gaz, barsak çeperine basınç yaparak şiddetli karın ağrısına neden olur.
Barsaktaki gazın nedeni araştırıldıktan sonra aşağıdaki uygulamalarla gazın dışarı atılması sağlanabilir.
Bu uygulamalar şunlardır:
• Hastanın yürütülmesi,
• Batına sıcak uygulama,
• Tüp rektal uygulama,
• Sifonaj uygulamasıdır.
Tüp rektal şöyle uygulanır.
• Böbrek küvet ve tüp rektal hazırlanır,
• Tüp rektalin ucu vazelinlenir,
• Hastaya, gazını çıkartmak için tüprektal uygulanacağı anlatılır.
• Dorsal-rekumbet pozisyonu aldırılır.
• Tedavi muşambası bacak altına yerleştirilir.
• Üzerine böbrek küvet konur,
• Tüprektal hastanın rektumuna 8-10 cm kadar sokulur.
• Tüprektalin serbest ucu, böbrek küvete konur. 35-40 dakika beklenir. Gaz çıkışını görebilmek için tüprektalin serbest ucuna lastik tüp takılarak içi su ile dolu bir küvete veya kaba konur. Gaz çıkarken suda hava kabarcıkları ya*pacağından izleme kolaylaşır.
• Hava kabarcığı sona erince tüp rektal çıkarılır.
Tüp rektal uygulamasına rağmen gaz çıkmıyor ise, durum izlem kartına işlenir. Sorumlu doktora bilgi verilir.Hastaya ilaç uygulaması yoluna gidilerek gazın çıkarılması sağlanabilir. Bu amaç ile yapılan ilaçlar, peristaltik hareketleri artırırlar.
Kabız Hastalara İlaç Tedavisi ve Uygulaması
Kabızlıkta Müshil Ve Laksetif İlaçlar
Boşaltım lavman uygunlamasından sonra hasta halen dışkısını boşaltamıyorsa dışkı tıkanıklığı meydana gelmiştir. Dışkı çok sert ve kuru*muş olduğu için rektumu tıkar. Dışkı tıkaç şeklini almıştır.
İlerlemiş kabızlık (Konstüpasyon) da dışkı tıkanmasına neden olabilir. Barsak peristaltizmini yavaşlatan ilaçların kullanılması, uzun süreli yatağa bağımlı hastalıklar dışkı tıkanıklığının nedenleri arasında yer alır.
Kabızlık veya dışkı tıkanması durumunda aşağıdaki uygula*malar yapılır.
1. Parmakla tuse yaparak dışkıyı parçalamaktır.
2. Doktorun önerisiyle müshil ilaçlarının uygulanmasıdır.
Laksetif ilaçlar dışkının dış yüzünü yağlar ve kayganlaştırır. Bazı laksetif ilaçlar, bağırsağın sulanmasını dolayısıyle de dışkının yumuşamasını sağlarlar. Oral yoldan alınırlar.
Suppozituvar şeklindeki laksetifler, rektuma anüsten gönderilir. Supporituvarlar, dışkıyı yağlar, rektuma kayganlık verirler.
Laksetiflerin rektâl yoldan uygulaması lavman gibidir. Yetişkinlere sims pozisyonunda, çocuklara ise bacakları yukarı kaldırılarak uygulanır.
LAVMAN SONRASI ATILAN DIŞKININ İNCELENMESİ
Boşaltıcı lavman uygulamasından sonra sürgüye boşaltılan dışkı incele*nir. Bulgular not edilir. Bulgular teşhis ve tedavi için önemlidir.
Lavmandan sonra, hastanın genel durumu izlenir. Görülen değişiklikler not edilir. Lavmandan önceki durumu ile karşılaştırılır.
Dışkıda aranan makroskopik özellikler şunlardır.
• Dışkının rengi,
• Dışkının yoğunluğu (kıvamı),
• Dışkının kokusu,
• Dışkıda kan, müküs, doku,
• Dışkıda parazit, iltihap,
• Dışkının miktarı,
• Lavman sıvısının miktarıdır.
Dışkıdan alınan numune, mikroskopik, kimyasal, bakteriyolojik ve para*zit yumurtası aramak amacıyla laboratuvarlara gönderilir.
TEDAVİ EDİCİ LAVMAN
Tedavi edici lavman, hastaya rektal yoldan ilaç uygulamadır. Tedavi edici lavman ile verilen sıvı barsakta kalır. Kalıcılığı sağlamak ve dışkılama ref*leksi uyandırmamak için solüsyon yavaş yavaş verilir. Tercihen ince ve 2-3 cm daha uzun tüp rektal kullanılır.Uygulama tekniği boşaltıcı lavman gibidir. Aynı lavman seti kullanılır
Bebeklerde Lavman, Çocuklarda Lavman Uygulaması
Çocuklar için lavman seti değişiktir. Çocuklara lavman uygulanacak ise çocuk lavman araç gereçleri hazırlanır. Solüsyonların miktarı ve ısısı da erişkinlere göre çok daha azdır. Bunun ile ilgili bilgiler 3. bölümde açıklanmıştır.
Çocuklara lavman uygulama tekniği şöyledir.
• Lavman için lastik puar, tedavi bezi yerine ise bebeğin kendi bezi kullanılır.
• Çocuk, bebek veya çocuk sürgüsü üzerine yatırılır.
• Elleri zıbını ile tesbit edilir.
• Puarın arka kısmına parmakla basılarak sıkıştırılır. Puar içindeki hava böylece çıkarılır.
• Puarın kanül kısmı solüsyon içine sokularak puar balonu serbest bırakılır. Böylece puara solüsyonun dolması sağlanır.
• Bebeğin iki bacağı bir el ile ayak bileklerinden tutularak havaya kaldırılır.
• Puarın kanül kısmı yağlanır. Puar içindeki hava boşaltılır.
• Kanül rektuma yavaş yavaş 2-3 cm kadar sokulur.
• Puar sıkıştırılarak solüsyon yavaş yavaş rektuma verilir.
• Solüsyonun tamamı verildikten sonra kanül rektumdan çıkarılır.,
• Çocuğun bacakları aşağı indirilerek eski durumuna getirilir.
• Çocuğun sürgüye dışkısını çıkarması gözlenir. Dışkı hakkındaki bilgiler doktora iletilir.
• Dışkılama sona erince anal bölge temizlenir, kurulanır. Yeniden altına bezi konur ve sarılır.
• Lavman seti temizlenir. Servise gönderilir.
Lavmanlar, Lavman Uygulaması, Lavman Nedir
Kabızlık Nasıl Giderilir, Kabızlık Önleme
Lavman Yapımı, Barsakların peristaltik hareketlerini uyarmak, kolanlar içindeki dışkıyı yumuşatmak, dışkının dışarı çıkmasını kolaylaştırmak, rektum ve kolanların tedavisini yapmak hastayı rektal yoldan beslemek amacıyla yetişkinlerde irrigatör, bebeklerde puar vasıtasıyla rektumdan kolana sıvı vermeye lavman denir.
Lavman Nasıl Yapılır, Yapılış amaçlarına göre dört çeşittir.
• Boşaltıcı lavman,
• Tedavi lavmanı,
• Yağlı lavman,
• Besleyici lavmandır.
Boşaltıcı lavmanlar, aşağıda belirtilen amaçlar için yapılır.
Dışkı ve gazın dışarı atılmasını sağlamak.
Kabızlığı önlemek, bağırsakları boşaltmak,
Hastayı rektal yoldan beslemekle, kolanlarda tanı koymak ve tedavi yapmak için bağırsakları boşaltmak.
Balında uygulanacak cerrahi müdahalelerden önce kolanları boşaltmak, Gebeyi doğuma hazırlamak,
Araç Gereçler
• Irrigatör,
• 90 cm uzunluğunda lastik irrigatör lastiği,
• Cam bağlantı tüpü,
• Tüp rektal,
• Vazelin,
• Gaz bez, Tuvalet kağıdı,
• Tedavi bezi ve muşambası,
• Böbrek küvet,
• Kapaklı sürgü,
• Kağıt havludur.
Besleyici Lavman
Besleyici lavman, ağır yoluyla beslenemeyen hastalarda süt, yumurta ve diğer besin maddeleri ile serum fizyolojik ve serum glikozun lavman seti ile rektal yoldan verilmesidir.
Hastanın rektal yoldan beslenmesidir. Besleyici lavman solüsyonu yavaş yavaş verilir. Verilen mayi ve sıvı besinler barsaktan emilerek kana geçer.
Besleyici lavmanın uygulaması boşaltıcı lavman gibidir. Boşaltıcı lavman seti kullanılır. Bir defa kullanımlık lavman seti tercihen kullanılır.
Yağlı Lavman
Özel olarak üretilmiş yağlı solüsyon paketleri zeytinyağı ve gliserin ile hazırlanan yağlı solüsyonların hastaya rektal yoldan verilmesidir.
Yağlı lavman dışkılamayı kolaylaştırır. Lavman sonunda kolanlar tama*men boşaltılır.Yağlı lavmanın uygulaması boşaltıcı lavman gibidir. Aynı araç-gereçler kullanılır. Tercihen bir kullanımlık setler kullanılmaktadır.
İdrar Kaçırma, Dışkı Tutamama (Kaçırma) Hastalığı
İdrar ve dışkı, anal ve üretral sifinkterlerin kasılması sonucu tutulur. Rektum ve üriner sisteme yapılan cerrahi uygulamalar, nörolojik hastalıklar, kazalar, travmalar, omurilik yaralanması gibi durumlarda hasta idrar ve dışkısını tutamaz. Sonuçta anal sifinkter ve üretral sifinkter hastanın kontrolünden çıkar. Kontrolden çıkan sifinkterler kasılamadığı için idrar ve dışkı kaçmasına neden olur.
Yaşlı hastalarda da sifinkter kontrolü zayıflar veya kaybolur.
Şok ve derin şuur kaybı içinde olan hastalar dışkı ve idrarlarını tutamazlar.
Bulaşıcı barsak hastalıkları ishale neden olur. Peristaltik hareketlerin çok arttığı ishalli hastalıklar da dışkı tutamama nedenleri arasındadır.
Başlıca defekasyon bozuklukları şunlardır:
• Distansiyon: Barsaklarda meydana gelen gazların atılamamasıdır.
• İshal (Diyare): Günde 3'ten fazla dışkılamadır. Dışkı sıvıdır.
• kabızlık (Konstüpasyon): Katılaşmış dışkıdır. Atılım çok zordur.
• Dışkı tıkanması: Sertleşen ve kuruyan dışkı, rektumu tıkar. Dışarı atılamaz.• Inkontinans: Dışkı tutamamadır. Anal sifinkter kontrol edilemez.
Kabızlık Nedir, Dışkı Boşaltımı (Defekasyon)
Alınan besin maddeleri sindirim sisteminde sindirilir. Çeşitli besin mad*deleri fiziksel ve kimyasal sindirim sonucu moleküler yapılarına ayrılarak ince ve kalın bağırsaklardan emilerek kana geçerler.
Sindirilmeyen ve sindirilemeyen besin artıkları rektum yoluyla anüsten dışarı atılır. Anüsten atılan bu artıklara dışkı veya gaita denir.
Dışkının rektuma mekanik baskısı, dışkının kimyasal yapısı ve dışkılama refleksi ile rektumdaki peristaltik hareketler artar, sinirler uyarılır, barsak kasları kasılır. Sifinkter açılır ve ıkınma ile dışkılama başlar. Dışkı boşaltımına defekasyon denir.
Dışkı Yapamama, Kabızlık Sorunu (Konstüpasyon)
Sindirim sistemi sağlıklı çalışan bir insanda tuvalet alışkanlığı adı verilen dışkı yapma zamanı vardır. Yeterli ve dengeli bir beslenme alışkanlığı alan kimse günde 1 defa belli saatte dışkı yapar.
Kabızlık Nedenleri, Çocuklarda, Bebeklerde, Yetişkinlerde Kabızlık Hastalığı
• Hasta dışkılama ihtiyacını kendisi yapamıyorsa ve başkasının yardımına ihtiyacı varsa dışkılama güçleşir. Başkasına bağımlı olan hasta*da psikolojik baskılar meydana gelir.
• Dışkılama gizliliği yani mahremiyeti bozulursa, hastanın çevresi değişirse dışkılama zorlaşır.
• Dışkı yapma pozisyonu değişirse ve hasta için yatarak dışkı yapma zorunluluğu varsa dışkılamada zorluklar oluşur.
• Uzun süre yatağa bağımlı olarak yatan hastaların sindirim sistemi nor*mal çalışmaz. Bağırsakların peristaltik hareketleri yavaşlayarak dışkılama ge*cikir ve zorlaşır.
• Bazı yiyecek ve içecekler kabızlığa neden olurlar. Kabızlık, önemli bir dışkı yapma zorluğu nedenidir.
• Beslenme alışkanlığının değişmesi veya az posalı, ya da posasız be*sinlerle beslenme.
• İlaç kullanarak dışkılamaya alışkın olanlar bu ilaçları alamazlarsa dışkılama güçlüğü çekerler.
Anüri
Böbreklerde idrar yapımının durmasıdır, idrar yapılmadığı için mesane boştur. Hasta hiç idrara çıkmaz. Böbrek fonksiyonları durduğu için, aaaabolizma artıkları kanda birikerek kanın Ph'sını bozar. Anüri, kanda üremiye neden olur. Üremi öldürücü bir sonuçtur.
Oligüri
Böbreklerde idrar yapımı çok azalır. Hasta çok az miktarda idrar yapar. Böbrek fonksiyonu azalmış ve böbrek yetmezliği başlamıştır.
Poliüri
Hasta her idrara çıkışta normal miktarın üzerinde idrar yapar. Böbreklerden emilen sıvının tamamı idrar olarak dışarı atılır.
Diürez
Hasta sık sık idrar boşaltır. Her boşaltım normal miktardan azdır. Yani idrar yapma sayısı, günlük
olarak artar.
Hematüri
Normal olarak idrarda 3-4 lokosit vardır. Eritrosit ise idrarı kan rengine dönüştürecek sayıda yoktur. Hematüri, idrarda kan bulunmasıdır. Kanın rengi kırmızıdır. İdrar yollarında meydana gelen kanamalar sonucu idrara kan karışır.
Piyüri
İdrarda iltihabın olmasıdır. İdrar yolları enfeksiyonlarında iltihap idrara karışır. İdrarın rengi iltihaptan dolayı bulanıktır.
Albuminüri Nedir
İdrarda albuminin bulunmasıdır. Albumin kan plazmasında bulunan kan proteinidir. Önemli böbrek hastalıklarında albumin idrara karışır.
Glükozüri Nedir
idrarda glikoz (şeker) bulunmasıdır. Glikoz oranı kanda yükselirse, gli*koz idrara geçer. Normalde idrarda glikoz bulunmaz. Şekerli besinlerin fazla alınması halinde idrarda glikoz görülebilir. Bu durum geçicidir.
Disüri Nedir
Hasta idrarını zor yapar, idrar boşaltım süresi uzar.
Retansiyon Nedir
Normal olarak böbreklerde yapılan idrar, idrar torbasında (mesane) biri*kir.
Mesanede biriken idrar belli bir doluluğa ulaşınca refleks ofarak sifinkter açılır ve idrar üretra yoluyla dışarı atılır. Retansiyonda idrar torbası dolu olduğu halde sifinkter açılmaz.İdrar ancak katater uygulanarak boşaltılır.
İdrar Boşaltımı, Hastaya Ördek - Sürgü Verme, İdrar Hastalıkları
İdrar Yapamama, İdrar Yolları Enfeksiyonları
Besinlerle alınan sıvılar, sıvı içecekler, ve aaaabolizma sonucu açığa çıkan sıvıların büyük bir kısmı vücutta kalır. aaaabolizma sonucu meydana gelen artık maddelerle birlikte, vücut için gerekli olmayan sıvı idrar ve ter olarak dışarı atılır.
Böbrekler, üreterler, mesane ve üretradan meydana gelen boşaltım sisteminden atılan sıvıya İDRAR denir.
İdrarın rengi beslenmeye ve alınan ilaçlara göre değişmekle birlikte nor*mal rengi açık sarıdır. İdrarın içinde bulunan üre ve diğer artık maddeler id*rara özel bir koku verir. İdrarın yoğunluğu 1010-1020 arasında değişir. Her idrara çıkışta normal olarak, 200-400 cc idrar dışarı boşaltılır.
İdrar çok önemli bir teşhis aracıdır. Mikrobiyolojik, kimyasal, makrosko-pik ve mikroskopik olarak laboratuvarda incelenir, içindeki maddelerin normal değerler üzerinde olması, hastalık teşhisinde yardımcı olur.
İdrar Tıkanıklığında Alınacak Önlemler
idrar boşaltımı yapamamanın bir çok nedeni vardır. Alınacak önlemler nedene yönelik olmalıdır. Bu nedenlerin çok iyi değerlendirilmesi gerekir. Has*tada anüri olabileceği gibi mesanede retansiyon da olabilir. Sonuç olarak hasta idrar çıkartmaz.
İdrar tıkanıklığı bir çok nedenleri olabilir.
Bu nedenlerden bazıları şunlardır.
• Anüri,
• idrar retansiyonu,
• Batın ameliyatları,
• Batın travmaları,
• Psikolojik nedenler,
• Mesane ve üretranın patolojik hastalıkları.
İdrar boşaltımı yapamayan hastalara aşağıdaki işlemler uy*gulanır.
Bu uygulamalardan bazıları şunlardır.
• Spazm nedeniyle idrar yapamamada batına sıcak uygulanır.
• Sıcak su dolu küvete oturtulur.
• Pupis üzerine sıcak su dökülebilir.
• Psikolojik spazm varsa, musluktan akan su sesi ile hasta uyarılabilir.
Gaz Problemi, Gaz Çıkaramama Tedavisi, Rektal Tüp Uygulaması
Çocuklarda, Bebeklerde, Yetişkinlerde Gaz Problemi
Barsak peristaltizmi yavaşlaması, sindirim enzimlerinin azalması, bes*lenme alışkanlığının değişmesi ve oral yoldan alınan bazı ilaçların etkisi ile barsaklarda meydana gelen gaz, sindirim kanalında ilerleyemez.
Barsaklardan atılamıyan gaz (distensiyon), zaman içinde artar. Gaz, barsak çeperine basınç yaparak şiddetli karın ağrısına neden olur.
Barsaktaki gazın nedeni araştırıldıktan sonra aşağıdaki uygulamalarla gazın dışarı atılması sağlanabilir.
Bu uygulamalar şunlardır:
• Hastanın yürütülmesi,
• Batına sıcak uygulama,
• Tüp rektal uygulama,
• Sifonaj uygulamasıdır.
Tüp rektal şöyle uygulanır.
• Böbrek küvet ve tüp rektal hazırlanır,
• Tüp rektalin ucu vazelinlenir,
• Hastaya, gazını çıkartmak için tüprektal uygulanacağı anlatılır.
• Dorsal-rekumbet pozisyonu aldırılır.
• Tedavi muşambası bacak altına yerleştirilir.
• Üzerine böbrek küvet konur,
• Tüprektal hastanın rektumuna 8-10 cm kadar sokulur.
• Tüprektalin serbest ucu, böbrek küvete konur. 35-40 dakika beklenir. Gaz çıkışını görebilmek için tüprektalin serbest ucuna lastik tüp takılarak içi su ile dolu bir küvete veya kaba konur. Gaz çıkarken suda hava kabarcıkları ya*pacağından izleme kolaylaşır.
• Hava kabarcığı sona erince tüp rektal çıkarılır.
Tüp rektal uygulamasına rağmen gaz çıkmıyor ise, durum izlem kartına işlenir. Sorumlu doktora bilgi verilir.Hastaya ilaç uygulaması yoluna gidilerek gazın çıkarılması sağlanabilir. Bu amaç ile yapılan ilaçlar, peristaltik hareketleri artırırlar.
Kabız Hastalara İlaç Tedavisi ve Uygulaması
Kabızlıkta Müshil Ve Laksetif İlaçlar
Boşaltım lavman uygunlamasından sonra hasta halen dışkısını boşaltamıyorsa dışkı tıkanıklığı meydana gelmiştir. Dışkı çok sert ve kuru*muş olduğu için rektumu tıkar. Dışkı tıkaç şeklini almıştır.
İlerlemiş kabızlık (Konstüpasyon) da dışkı tıkanmasına neden olabilir. Barsak peristaltizmini yavaşlatan ilaçların kullanılması, uzun süreli yatağa bağımlı hastalıklar dışkı tıkanıklığının nedenleri arasında yer alır.
Kabızlık veya dışkı tıkanması durumunda aşağıdaki uygula*malar yapılır.
1. Parmakla tuse yaparak dışkıyı parçalamaktır.
2. Doktorun önerisiyle müshil ilaçlarının uygulanmasıdır.
Laksetif ilaçlar dışkının dış yüzünü yağlar ve kayganlaştırır. Bazı laksetif ilaçlar, bağırsağın sulanmasını dolayısıyle de dışkının yumuşamasını sağlarlar. Oral yoldan alınırlar.
Suppozituvar şeklindeki laksetifler, rektuma anüsten gönderilir. Supporituvarlar, dışkıyı yağlar, rektuma kayganlık verirler.
Laksetiflerin rektâl yoldan uygulaması lavman gibidir. Yetişkinlere sims pozisyonunda, çocuklara ise bacakları yukarı kaldırılarak uygulanır.
LAVMAN SONRASI ATILAN DIŞKININ İNCELENMESİ
Boşaltıcı lavman uygulamasından sonra sürgüye boşaltılan dışkı incele*nir. Bulgular not edilir. Bulgular teşhis ve tedavi için önemlidir.
Lavmandan sonra, hastanın genel durumu izlenir. Görülen değişiklikler not edilir. Lavmandan önceki durumu ile karşılaştırılır.
Dışkıda aranan makroskopik özellikler şunlardır.
• Dışkının rengi,
• Dışkının yoğunluğu (kıvamı),
• Dışkının kokusu,
• Dışkıda kan, müküs, doku,
• Dışkıda parazit, iltihap,
• Dışkının miktarı,
• Lavman sıvısının miktarıdır.
Dışkıdan alınan numune, mikroskopik, kimyasal, bakteriyolojik ve para*zit yumurtası aramak amacıyla laboratuvarlara gönderilir.
TEDAVİ EDİCİ LAVMAN
Tedavi edici lavman, hastaya rektal yoldan ilaç uygulamadır. Tedavi edici lavman ile verilen sıvı barsakta kalır. Kalıcılığı sağlamak ve dışkılama ref*leksi uyandırmamak için solüsyon yavaş yavaş verilir. Tercihen ince ve 2-3 cm daha uzun tüp rektal kullanılır.Uygulama tekniği boşaltıcı lavman gibidir. Aynı lavman seti kullanılır
Bebeklerde Lavman, Çocuklarda Lavman Uygulaması
Çocuklar için lavman seti değişiktir. Çocuklara lavman uygulanacak ise çocuk lavman araç gereçleri hazırlanır. Solüsyonların miktarı ve ısısı da erişkinlere göre çok daha azdır. Bunun ile ilgili bilgiler 3. bölümde açıklanmıştır.
Çocuklara lavman uygulama tekniği şöyledir.
• Lavman için lastik puar, tedavi bezi yerine ise bebeğin kendi bezi kullanılır.
• Çocuk, bebek veya çocuk sürgüsü üzerine yatırılır.
• Elleri zıbını ile tesbit edilir.
• Puarın arka kısmına parmakla basılarak sıkıştırılır. Puar içindeki hava böylece çıkarılır.
• Puarın kanül kısmı solüsyon içine sokularak puar balonu serbest bırakılır. Böylece puara solüsyonun dolması sağlanır.
• Bebeğin iki bacağı bir el ile ayak bileklerinden tutularak havaya kaldırılır.
• Puarın kanül kısmı yağlanır. Puar içindeki hava boşaltılır.
• Kanül rektuma yavaş yavaş 2-3 cm kadar sokulur.
• Puar sıkıştırılarak solüsyon yavaş yavaş rektuma verilir.
• Solüsyonun tamamı verildikten sonra kanül rektumdan çıkarılır.,
• Çocuğun bacakları aşağı indirilerek eski durumuna getirilir.
• Çocuğun sürgüye dışkısını çıkarması gözlenir. Dışkı hakkındaki bilgiler doktora iletilir.
• Dışkılama sona erince anal bölge temizlenir, kurulanır. Yeniden altına bezi konur ve sarılır.
• Lavman seti temizlenir. Servise gönderilir.
Lavmanlar, Lavman Uygulaması, Lavman Nedir
Kabızlık Nasıl Giderilir, Kabızlık Önleme
Lavman Yapımı, Barsakların peristaltik hareketlerini uyarmak, kolanlar içindeki dışkıyı yumuşatmak, dışkının dışarı çıkmasını kolaylaştırmak, rektum ve kolanların tedavisini yapmak hastayı rektal yoldan beslemek amacıyla yetişkinlerde irrigatör, bebeklerde puar vasıtasıyla rektumdan kolana sıvı vermeye lavman denir.
Lavman Nasıl Yapılır, Yapılış amaçlarına göre dört çeşittir.
• Boşaltıcı lavman,
• Tedavi lavmanı,
• Yağlı lavman,
• Besleyici lavmandır.
Boşaltıcı lavmanlar, aşağıda belirtilen amaçlar için yapılır.
Dışkı ve gazın dışarı atılmasını sağlamak.
Kabızlığı önlemek, bağırsakları boşaltmak,
Hastayı rektal yoldan beslemekle, kolanlarda tanı koymak ve tedavi yapmak için bağırsakları boşaltmak.
Balında uygulanacak cerrahi müdahalelerden önce kolanları boşaltmak, Gebeyi doğuma hazırlamak,
Araç Gereçler
• Irrigatör,
• 90 cm uzunluğunda lastik irrigatör lastiği,
• Cam bağlantı tüpü,
• Tüp rektal,
• Vazelin,
• Gaz bez, Tuvalet kağıdı,
• Tedavi bezi ve muşambası,
• Böbrek küvet,
• Kapaklı sürgü,
• Kağıt havludur.
Besleyici Lavman
Besleyici lavman, ağır yoluyla beslenemeyen hastalarda süt, yumurta ve diğer besin maddeleri ile serum fizyolojik ve serum glikozun lavman seti ile rektal yoldan verilmesidir.
Hastanın rektal yoldan beslenmesidir. Besleyici lavman solüsyonu yavaş yavaş verilir. Verilen mayi ve sıvı besinler barsaktan emilerek kana geçer.
Besleyici lavmanın uygulaması boşaltıcı lavman gibidir. Boşaltıcı lavman seti kullanılır. Bir defa kullanımlık lavman seti tercihen kullanılır.
Yağlı Lavman
Özel olarak üretilmiş yağlı solüsyon paketleri zeytinyağı ve gliserin ile hazırlanan yağlı solüsyonların hastaya rektal yoldan verilmesidir.
Yağlı lavman dışkılamayı kolaylaştırır. Lavman sonunda kolanlar tama*men boşaltılır.Yağlı lavmanın uygulaması boşaltıcı lavman gibidir. Aynı araç-gereçler kullanılır. Tercihen bir kullanımlık setler kullanılmaktadır.
İdrar Kaçırma, Dışkı Tutamama (Kaçırma) Hastalığı
İdrar ve dışkı, anal ve üretral sifinkterlerin kasılması sonucu tutulur. Rektum ve üriner sisteme yapılan cerrahi uygulamalar, nörolojik hastalıklar, kazalar, travmalar, omurilik yaralanması gibi durumlarda hasta idrar ve dışkısını tutamaz. Sonuçta anal sifinkter ve üretral sifinkter hastanın kontrolünden çıkar. Kontrolden çıkan sifinkterler kasılamadığı için idrar ve dışkı kaçmasına neden olur.
Yaşlı hastalarda da sifinkter kontrolü zayıflar veya kaybolur.
Şok ve derin şuur kaybı içinde olan hastalar dışkı ve idrarlarını tutamazlar.
Bulaşıcı barsak hastalıkları ishale neden olur. Peristaltik hareketlerin çok arttığı ishalli hastalıklar da dışkı tutamama nedenleri arasındadır.
Başlıca defekasyon bozuklukları şunlardır:
• Distansiyon: Barsaklarda meydana gelen gazların atılamamasıdır.
• İshal (Diyare): Günde 3'ten fazla dışkılamadır. Dışkı sıvıdır.
• kabızlık (Konstüpasyon): Katılaşmış dışkıdır. Atılım çok zordur.
• Dışkı tıkanması: Sertleşen ve kuruyan dışkı, rektumu tıkar. Dışarı atılamaz.• Inkontinans: Dışkı tutamamadır. Anal sifinkter kontrol edilemez.
Kabızlık Nedir, Dışkı Boşaltımı (Defekasyon)
Alınan besin maddeleri sindirim sisteminde sindirilir. Çeşitli besin mad*deleri fiziksel ve kimyasal sindirim sonucu moleküler yapılarına ayrılarak ince ve kalın bağırsaklardan emilerek kana geçerler.
Sindirilmeyen ve sindirilemeyen besin artıkları rektum yoluyla anüsten dışarı atılır. Anüsten atılan bu artıklara dışkı veya gaita denir.
Dışkının rektuma mekanik baskısı, dışkının kimyasal yapısı ve dışkılama refleksi ile rektumdaki peristaltik hareketler artar, sinirler uyarılır, barsak kasları kasılır. Sifinkter açılır ve ıkınma ile dışkılama başlar. Dışkı boşaltımına defekasyon denir.
Dışkı Yapamama, Kabızlık Sorunu (Konstüpasyon)
Sindirim sistemi sağlıklı çalışan bir insanda tuvalet alışkanlığı adı verilen dışkı yapma zamanı vardır. Yeterli ve dengeli bir beslenme alışkanlığı alan kimse günde 1 defa belli saatte dışkı yapar.
Kabızlık Nedenleri, Çocuklarda, Bebeklerde, Yetişkinlerde Kabızlık Hastalığı
• Hasta dışkılama ihtiyacını kendisi yapamıyorsa ve başkasının yardımına ihtiyacı varsa dışkılama güçleşir. Başkasına bağımlı olan hasta*da psikolojik baskılar meydana gelir.
• Dışkılama gizliliği yani mahremiyeti bozulursa, hastanın çevresi değişirse dışkılama zorlaşır.
• Dışkı yapma pozisyonu değişirse ve hasta için yatarak dışkı yapma zorunluluğu varsa dışkılamada zorluklar oluşur.
• Uzun süre yatağa bağımlı olarak yatan hastaların sindirim sistemi nor*mal çalışmaz. Bağırsakların peristaltik hareketleri yavaşlayarak dışkılama ge*cikir ve zorlaşır.
• Bazı yiyecek ve içecekler kabızlığa neden olurlar. Kabızlık, önemli bir dışkı yapma zorluğu nedenidir.
• Beslenme alışkanlığının değişmesi veya az posalı, ya da posasız be*sinlerle beslenme.
• İlaç kullanarak dışkılamaya alışkın olanlar bu ilaçları alamazlarsa dışkılama güçlüğü çekerler.
