M
Misafir
Forum Okuru
çıraklık Ve Meslek Eğitimi Kanunu (1)
eskiden meslek sahipleri ticarette nasıl davranırdı meslek sahipleri ticarette nasıl davranırdı
ÇIRAKLIK VE MESLEK EĞİTİMİ KANUNU (1)
Kanun Numarası : 3308
Kabul Tarihi : 5/6/1986
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 19/6/1986 Sayı: 19139
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 26 Sayfa:
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
Amaç
Madde 1 - Bu Kanunun amacı; çırak, kalfa ve ustaların eğitimi ile okullarda
ve işletmelerde yapılacak mesleki eğitime ilişkin esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Kanun;
a) 17 Temmuz 1964 tarih ve 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu ve
bu Kanunda değişiklik yapan 3153 sayılı Kanun ile, 8 Mart 1950 tarih ve 5590
sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret
Odaları, Ticaret Borsaları ve Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve
Ticaret Borsaları Birliği Kanunu ve Bu Kanunda değişiklik yapan 2567 sayılı
Kanuna göre kurulmuş mesleki kuruluşlar ile bu kuruluşlara üye işyerlerini, mal
ve hizmet üreten kamu kuruluşlarını; Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel
Müdürlüğüne bağlı işyerleri ile Dışişleri Bakanlığına bağlı Devlet Konukevleri
hariç olmak üzere döner sermayeli işyerlerini; bu işyerlerinde çalışan çırak,
kalfa ve ustaları;
b) Bu maddenin (a) fıkrasında yazılı işyerlerinde, mesleki ve teknik lise-
lerde eğitim gören öğrencileri;
Kapsar.
Tanımlar
Madde 3 - Bu Kanunda geçen;
a) "Bakanlık", Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığını;
b) "Aday çırak", çıraklığa başlama yaşını doldurmamış ve çıraklık döneminden
önce kendisine işyeri ortamı tanıtılan, sanat ve mesleğinin ön bilgileri verilen
kişiyi;
c) "Çırak", çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin
gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştirilen
kişiyi;
d) "Öğrenci", işletmelerde, mesleki ve teknik liselerde eğitim görenleri;
e) "Kalfa", bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını
kazanmış ve bu meslekle ilgili iş ve işlemleri ustanın gözetimi altında kabul
edilebilir standartlarda yapabilen kişiyi;
f) "Usta", bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını
kazanmış ve bunları mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilecek
standartlarda uygulayabilen; üretimi planlayabilen; üretim sırasında karşılaşı-
labilecek problemleri çözümleyebilen; düşüncelerini yazılı, sözlü ve resim ile
açıklayabilen; üretimle ilgili pratik hesaplamaları yapabilen kişiyi;
-------------------
(1) Bu Kanunda birlikte veya ayrı ayrı geçen "ilkokul" ve "ortaokul" ibareleri,
16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle "ilköğretim okulu"
olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
g) "Usta öğretici", ustalık yeterliğini kazanmış; aday çırak, çırak, kalfa
ile meslek lisesi öğrencilerinin işyerindeki eğitiminden sorumlu; meslek eğitimi
tekniklerini bilen ve uygulayan kişiyi;
h) "İşletmelerde Meslek Eğitimi", mesleki ve teknik öğretim kurumu öğrenci-
lerinin beceri eğitimlerinin işletmelerde, teorik eğitimlerinin ise mesleki ve
teknik eğitim kurumlarında veya işletme veya kurumlarca tesis edilen eğitim mer-
kezlerinde yapılan eğitim uygulamalarını;
i) "Fon", Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma
Fonunu;
İfade eder.
İKİNCİ KISIM
Kurullar
BİRİNCİ BÖLÜM
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu
Kurul
Madde 4 - Çıraklık, kalfalık ve ustalık eğitimi ile okullarda ve işletmeler-
de yapılacak mesleki eğitimin; planlaması, geliştirilmesi ve değerlendirilmesi
konularında tavsiye kararları almak ve görüş bildirmek üzere bir "Çıraklık ve
Mesleki Eğitim Kurulu" kurulur. Bu kurulun kararları Milli Eğitim Gençlik ve
Spor Bakanının onayı ile uygulanır.
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu Bakanlık mesleki ve teknik eğitimle görev-
li Müsteşar Yardımcısının başkanlığında,
a) Bakanlıkça görevlendirilecek ilgili Genel Müdür;
b) Maliye ve Gümrük Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı;
c) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı;
d) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı;
e) Devlet Planlama Teşkilatı Sosyal Planlama Başkanı;
f) Türkiye Esnaf ve Küçük Sanatkarları Konfederasyonu temsilcisi;
g) Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Bir-
liği temsilcisi;
h) En çok işvereni temsil eden İşveren Sendikaları Konfederasyonu temsil-
cisi;
i) En çok işçiyi temsil eden İşçi Sendikaları Konfederasyonu temsilcisi;
j) Mesleki ve Teknik Eğitim alanından görevlendirilecek Yüksek Öğretim
Kurulu temsilcisinden;
Teşekkül eder.
Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda mesleki ve teknik eğitimle ilgili Genel
Müdür ve Daire Başkanlarını toplantıya davet eder.
Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanı gerekli gördüğü durumlarda kurul top-
lantılarına başkanlık eder.
Kurulun sekreterya hizmetleri Bakanlıkça yürütülür.
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun toplantı ve çalışma esasları yönetme-
likle düzenlenir.
Görevleri
Madde 5 - Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun görevleri şunlardır:
a) Gerek bu Kanun ve gerekse bu Kanuna göre çıkarılacak olan yönetmelik
hükümlerinin uygulanmasını takip etmek ve değerlendirmesini sağlamak.
b) Muhtelif sektör ve branşda çıraklık eğitimi ile meslek eğitimi konusunda
eğitim ihtiyaçlarını tespit etmek ve Bakanlığa bildirmek.
c) Çıraklık ve mesleki eğitim programlarının esasları ve süreleri hakkında
Bakanlığa görüş bildirmek.
d) Çıraklık ve işletmelerdeki mesleki eğitim imtihan komisyonlarının kurul-
ması ve çalışması ile imtihanların yapılış usullerine ilişkin yönetmelik taslak-
larını hazırlamak ve Bakanlığa sunmak.
e) Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler için
sözleşme modellerini hazırlamak ve Bakanlığa sunmak.
f) Lüzumu halinde çıraklık ve mesleki eğitim ile ilgili konuların incelenme-
si için ihtisas komisyonları kurmak.
g) Çıraklık ve mesleki eğitimle ilgili Bakanlıkça gönderilecek konuları
incelemek ve görüş bildirmek.
h) Bu Kanuna göre yapılacak çıraklık ve işletmelerdeki mesleki eğitimde;
uygulama alanına alınacak veya çıkarılacak yer ve meslekleri belirlemek ve Ba-
kanlığa görüş bildirmek.
i) İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurullarının yıllık çalışma raporlarını
değerlendirmek.
j) Teknolojik gelişmelerin ve iş hayatındaki değişmelerin meslek eğitimine
etkilerini izlemek ve Bakanlığa bildirmek.
İKİNCİ BÖLÜM
İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu
Kurul
Madde 6 - İllerde çıraklık, kalfalık ve ustalık eğitimi ile okullarda ve
işletmelerde yapılacak mesleki eğitimin planlanması, geliştirilmesi ve değerlen-
dirilmesi konularında valiliğe görüş ve tavsiyeler bildirmek üzere "İl Çıraklık
ve Mesleki Eğitim Kurulu" kurulur.
İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu;
a) İl Milli Eğitim Gençlik ve Spor Müdürü;
b) İl İş ve İşçi Bulma Kurumu Şube Müdürü;
c) İl Sanayi ve Ticaret Müdürü;
d) İl Esnaf ve Küçük Sanatkarları Dernekleri Birliği Başkanı ve Çıraklık ve
Mesleki Eğitimin yapıldığı mesleklerle ilgili olarak Esnaf ve Sanatkarlar Der-
nekleri Birliği Başkanlığınca seçilecek 3 üye;
e) İl Ticaret Odası Başkanı;
f) İl Sanayi Odası Başkanı;
g) İlin çıraklık ve mesleki teknik eğitimden sorumlu Milli Eğitim Gençlik
ve Spor Müdür Yardımcısı;
h) Çıraklık Eğitimi Merkezi Müdürü;
i) Valilikçe görevlendirilecek, yönetmelikte belirlenecek büyük illerde 2,
diğer illerde 1 meslek lisesi müdürü;
j) En fazla işçiyi temsil eden konfederasyonun o il için göstereceği işçi
sendikası temsilcisinden;
Teşekkül eder.
Gerekirse kurul toplantılarına başkanın isteği üzerine müşavir üyeler de
alınabilir.
İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu toplantı ve çalışma esasları yönetme-
likle belirlenir.
Kurulun Başkanı İl Milli Eğitim Gençlik ve Spor Müdürüdür.
Kurulun kararları valinin onayı ile uygulanır. Vali gerekli gördüğü hallerde
kurula başkanlık eder.
Görevleri
Madde 7 - İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun görevleri şunlardır:
a) Muhtelif sektör ve branşdaki çıraklık ve mesleki eğitim ihtiyacını il
seviyesinde tespit etmek ve Bakanlığa sunmak.
b) Bakanlıkça gönderilen çıraklık ve mesleki eğitim çerçeve programlarının
il ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi için Bakanlığa görüş bildirmek.
c) Çıraklık ve mesleki eğitim uygulamalarında ortaya çıkan uyuşmazlıkların
çözümüne yardımcı olmak.
d) Bu Kanun hükümlerinin il seviyesinde eksiksiz yerine getirilmesi için
gerekli tedbirleri almak.
e) Çıraklık ve Mesleki Eğitim konularında valilikçe gönderilecek konuları
incelemek ve sonuçlandırmak.
f) İldeki çıraklık ve mesleki eğitim uygulamalarını takip etmek ve değerlen-
dirmek. Bu konu ile ilgili yıllık çalışma raporunu hazırlamak ve Bakanlığa sun-
mak.
Kapsama alma
Madde 8 - İlin Bakanlıkça Kanun kapsamına alınma kararının yayımı tarihinden
itibaren üç ay içinde "İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu" kurulur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Çıraklık, Kalfalık ve İşletmelerde Mesleki Eğitim
BİRİNCİ BÖLÜM
Çıraklık ve Kalfalık Eğitimi
Aday çırak
Madde 9 - İlköğretim okulunu bitirmiş olanlar, bir mesleğe hazırlık amacı
ile çıraklık dönemine kadar işyerlerinde aday çırak olarak eğitilebilirler. (1)
Çıraklık şartları
Madde 10 - Çırak olabilmek içın aşağıdaki şartlar aranır.
a) 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak.(2)
b) En az ilköğretim okulu mezunu olmak.
c) Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya
uygun olmak.
Ağır, tehlikeli veya özellik arz eden mesleklere alınacak çırakların öğrenim
ve yaş durumu ilgili kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Aday çırak ve çırakların statüleri
Madde 11 - Aday çırak ve çırak; öğrenci statüsünde olup, öğrencilik hakla-
rından yararlanır. Bunlar işyerinde çalışan işçi sayısına dahil edilmezler.
Eğitim ve çalışma
Madde 12 - Aday çırak ve çıraklar, mesleğin özelliğine göre haftada 8 saat-
ten az olmamak üzere 10 saate kadar genel ve mesleki eğitim görürler. Bu eğitime
katılmaları için aday çırak ve çıraklara ücretli izin verilir.
Aday çırak ve çıraklar pratik eğitimlerini işyerlerinde veya çıraklık eğiti-
mi merkezlerinde; teorik eğitimlerini ise eğitim kurumlarında veya Bakanlıkça
uygun
--------------------
(1) Bu maddede yer alan "eğitilirler" ibaresi, 16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesiyle "eğitilebilirler" olarak değiştirilmiş ve metne
işlenmiştir.
(2) Bu bentte yer alan "onüç yaşını" ibaresi, 16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesiyle "ondört yaşını" olarak değiştirilmiş ve metne iş-
lenmiştir.
görülen eğitime elverişli işyerlerindeki eğitim ünitelerinde yaparlar. Bu iki
eğitim birbirlerini tamamlayacak şekilde planlanır ve yürütülür.
Pratik eğitim, hazırlanmış eğitim programlarına göre, işyerinin ve mesleğin
özelliklerine uygun olarak usta öğreticinin gözetiminde yapılır. Pratik eğitim-
de 1475 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesi hükmü gözönünde bulundurulur.
Çıraklık eğitiminin esas ve usulleri yönetmelikle düzenlenir.
Sözleşme yapılması
Madde 13 - 507 sayılı Kanuna tabi işyerleri, Bakanlıkça tespit edilecek il-
lerde ve meslek dallarında 19 yaşından gün almamış kimseleri çıraklık sözleşmesi
yapmadan çalıştıramazlar.
İşyeri sahibi, aday çırağı ve çırağı çalıştırmaya başlamadan önce bunların
velisi veya vasisi veya reşit ise kendisi ile yazılı çıraklık sözleşmesi yapmak
zorundadır.
Çıraklık sözleşmesi; çırağın sözleşme süresi içinde reşit olması halinde,
çırağın rızasıyla, işyeri sahibinin değişmesi halinde yeni işyeri sahibi aynı
mesleği sürdürüyorsa ve rızasıyla devam eder, aynı mesleği sürdürmüyorsa sözleş-
me feshedilir. Fesih halinde çırağın önceki çalışmaları geçerli olup; yeni yapa-
cağı çıraklık sözleşmesi ile çıraklık statüsünü devam ettirerek çıraklık süresi-
ni ve eğitimini tamamlar.
Bu Kanunun uygulandığı yer ve meslek dallarında Borçlar Kanununun çıraklık
sözleşmesine dair hükümleri ile onsekiz yaşını doldurduktan sonra sözleşmesi de-
vam eden çıraklar hakkında 1475 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanmaz.
Çıraklığa başlama ve çıraklık süresi
Madde 14 - Çıraklığa bir deneme dönemi ile başlanır. Bu dönem mesleğin özel-
liğine göre bir aydan az, üç aydan fazla olamaz. Bu süre Bakanlıkça tespit edi-
lir. Deneme döneminden sonra taraflar 10 gün içinde ilgili çıraklık eğitimi mer-
kezi müdürlüğüne başvurmadığı takdirde çıraklık sözleşmesi kesinleşir ve bu dö-
nem çıraklık süresinden sayılır. Deneme döneminde ücret ödenir. Aday çıraklıktan
çıraklığa geçenler deneme dönemini yapmış sayılırlar.
Çıraklık süresi 3 - 4 yıldır. Bu süre mesleklerin özelliğine göre ilgili
kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir. Bu süre kesintisiz olarak
devam eder, yıllık izin dışındaki devamsızlıklar çıraklık süresine eklenir.
Usta öğretici bulundurma şartı
Madde 15 - Aday çırak ve çırak almak için işyerinde usta öğretici bulunması
şarttır.
Kalfalık imtihanı
Madde 16 - Kalfa adayının mesleği ile ilgili bilgi, beceri ve iş alışkanlık-
larına iş hayatınca kabul edilebilir seviyede sahip olup olmadığı kalfalık imti-
hanı ile tespit edilir.
Çıraklar kabul edilebilir mazeretleri dışında çıraklık eğitimi süresi sonun-
da açılacak ilk kalfalık imtihanına girmek zorundadırlar.
İmtihan komisyonunun teşkili ile imtihanın esasları ve usulleri yönetmelikle
düzenlenir.
Çıraklık sözleşmesi ilk kalfalık imtihanını izleyen ikinci kalfalık imtiha-
nının tamamlanması ile sona erer. Sözleşmenin sona ermesini takip eden aybaşın-
dan itibaren Bakanlıkça çıraklar için ödenen her türlü sigorta primlerinin öden-
mesine son verilir.
ÇIRAKLIK VE MESLEK EĞİTİMİ KANUNU (1)
Kanun Numarası : 3308
Kabul Tarihi : 5/6/1986
Yayımlandığı R.Gazete : Tarih: 19/6/1986 Sayı: 19139
Yayımlandığı Düstur : Tertip: 5 Cilt: 26 Sayfa:
BİRİNCİ KISIM
Genel Hükümler
Amaç
Madde 1 - Bu Kanunun amacı; çırak, kalfa ve ustaların eğitimi ile okullarda
ve işletmelerde yapılacak mesleki eğitime ilişkin esasları düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Kanun;
a) 17 Temmuz 1964 tarih ve 507 sayılı Esnaf ve Küçük Sanatkarlar Kanunu ve
bu Kanunda değişiklik yapan 3153 sayılı Kanun ile, 8 Mart 1950 tarih ve 5590
sayılı Ticaret ve Sanayi Odaları, Ticaret Odaları, Sanayi Odaları, Deniz Ticaret
Odaları, Ticaret Borsaları ve Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve
Ticaret Borsaları Birliği Kanunu ve Bu Kanunda değişiklik yapan 2567 sayılı
Kanuna göre kurulmuş mesleki kuruluşlar ile bu kuruluşlara üye işyerlerini, mal
ve hizmet üreten kamu kuruluşlarını; Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Genel
Müdürlüğüne bağlı işyerleri ile Dışişleri Bakanlığına bağlı Devlet Konukevleri
hariç olmak üzere döner sermayeli işyerlerini; bu işyerlerinde çalışan çırak,
kalfa ve ustaları;
b) Bu maddenin (a) fıkrasında yazılı işyerlerinde, mesleki ve teknik lise-
lerde eğitim gören öğrencileri;
Kapsar.
Tanımlar
Madde 3 - Bu Kanunda geçen;
a) "Bakanlık", Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanlığını;
b) "Aday çırak", çıraklığa başlama yaşını doldurmamış ve çıraklık döneminden
önce kendisine işyeri ortamı tanıtılan, sanat ve mesleğinin ön bilgileri verilen
kişiyi;
c) "Çırak", çıraklık sözleşmesi esaslarına göre bir meslek alanında mesleğin
gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını iş içerisinde geliştirilen
kişiyi;
d) "Öğrenci", işletmelerde, mesleki ve teknik liselerde eğitim görenleri;
e) "Kalfa", bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını
kazanmış ve bu meslekle ilgili iş ve işlemleri ustanın gözetimi altında kabul
edilebilir standartlarda yapabilen kişiyi;
f) "Usta", bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını
kazanmış ve bunları mal ve hizmet üretiminde iş hayatınca kabul edilebilecek
standartlarda uygulayabilen; üretimi planlayabilen; üretim sırasında karşılaşı-
labilecek problemleri çözümleyebilen; düşüncelerini yazılı, sözlü ve resim ile
açıklayabilen; üretimle ilgili pratik hesaplamaları yapabilen kişiyi;
-------------------
(1) Bu Kanunda birlikte veya ayrı ayrı geçen "ilkokul" ve "ortaokul" ibareleri,
16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı Kanunun 8 inci maddesiyle "ilköğretim okulu"
olarak değiştirilmiş ve metne işlenmiştir.
g) "Usta öğretici", ustalık yeterliğini kazanmış; aday çırak, çırak, kalfa
ile meslek lisesi öğrencilerinin işyerindeki eğitiminden sorumlu; meslek eğitimi
tekniklerini bilen ve uygulayan kişiyi;
h) "İşletmelerde Meslek Eğitimi", mesleki ve teknik öğretim kurumu öğrenci-
lerinin beceri eğitimlerinin işletmelerde, teorik eğitimlerinin ise mesleki ve
teknik eğitim kurumlarında veya işletme veya kurumlarca tesis edilen eğitim mer-
kezlerinde yapılan eğitim uygulamalarını;
i) "Fon", Çıraklık, Mesleki ve Teknik Eğitimi Geliştirme ve Yaygınlaştırma
Fonunu;
İfade eder.
İKİNCİ KISIM
Kurullar
BİRİNCİ BÖLÜM
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu
Kurul
Madde 4 - Çıraklık, kalfalık ve ustalık eğitimi ile okullarda ve işletmeler-
de yapılacak mesleki eğitimin; planlaması, geliştirilmesi ve değerlendirilmesi
konularında tavsiye kararları almak ve görüş bildirmek üzere bir "Çıraklık ve
Mesleki Eğitim Kurulu" kurulur. Bu kurulun kararları Milli Eğitim Gençlik ve
Spor Bakanının onayı ile uygulanır.
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu Bakanlık mesleki ve teknik eğitimle görev-
li Müsteşar Yardımcısının başkanlığında,
a) Bakanlıkça görevlendirilecek ilgili Genel Müdür;
b) Maliye ve Gümrük Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı;
c) Sanayi ve Ticaret Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı;
d) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı;
e) Devlet Planlama Teşkilatı Sosyal Planlama Başkanı;
f) Türkiye Esnaf ve Küçük Sanatkarları Konfederasyonu temsilcisi;
g) Türkiye Ticaret, Sanayi, Deniz Ticaret Odaları ve Ticaret Borsaları Bir-
liği temsilcisi;
h) En çok işvereni temsil eden İşveren Sendikaları Konfederasyonu temsil-
cisi;
i) En çok işçiyi temsil eden İşçi Sendikaları Konfederasyonu temsilcisi;
j) Mesleki ve Teknik Eğitim alanından görevlendirilecek Yüksek Öğretim
Kurulu temsilcisinden;
Teşekkül eder.
Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda mesleki ve teknik eğitimle ilgili Genel
Müdür ve Daire Başkanlarını toplantıya davet eder.
Milli Eğitim Gençlik ve Spor Bakanı gerekli gördüğü durumlarda kurul top-
lantılarına başkanlık eder.
Kurulun sekreterya hizmetleri Bakanlıkça yürütülür.
Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun toplantı ve çalışma esasları yönetme-
likle düzenlenir.
Görevleri
Madde 5 - Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun görevleri şunlardır:
a) Gerek bu Kanun ve gerekse bu Kanuna göre çıkarılacak olan yönetmelik
hükümlerinin uygulanmasını takip etmek ve değerlendirmesini sağlamak.
b) Muhtelif sektör ve branşda çıraklık eğitimi ile meslek eğitimi konusunda
eğitim ihtiyaçlarını tespit etmek ve Bakanlığa bildirmek.
c) Çıraklık ve mesleki eğitim programlarının esasları ve süreleri hakkında
Bakanlığa görüş bildirmek.
d) Çıraklık ve işletmelerdeki mesleki eğitim imtihan komisyonlarının kurul-
ması ve çalışması ile imtihanların yapılış usullerine ilişkin yönetmelik taslak-
larını hazırlamak ve Bakanlığa sunmak.
e) Aday çırak, çırak ve işletmelerde mesleki eğitim gören öğrenciler için
sözleşme modellerini hazırlamak ve Bakanlığa sunmak.
f) Lüzumu halinde çıraklık ve mesleki eğitim ile ilgili konuların incelenme-
si için ihtisas komisyonları kurmak.
g) Çıraklık ve mesleki eğitimle ilgili Bakanlıkça gönderilecek konuları
incelemek ve görüş bildirmek.
h) Bu Kanuna göre yapılacak çıraklık ve işletmelerdeki mesleki eğitimde;
uygulama alanına alınacak veya çıkarılacak yer ve meslekleri belirlemek ve Ba-
kanlığa görüş bildirmek.
i) İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurullarının yıllık çalışma raporlarını
değerlendirmek.
j) Teknolojik gelişmelerin ve iş hayatındaki değişmelerin meslek eğitimine
etkilerini izlemek ve Bakanlığa bildirmek.
İKİNCİ BÖLÜM
İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu
Kurul
Madde 6 - İllerde çıraklık, kalfalık ve ustalık eğitimi ile okullarda ve
işletmelerde yapılacak mesleki eğitimin planlanması, geliştirilmesi ve değerlen-
dirilmesi konularında valiliğe görüş ve tavsiyeler bildirmek üzere "İl Çıraklık
ve Mesleki Eğitim Kurulu" kurulur.
İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu;
a) İl Milli Eğitim Gençlik ve Spor Müdürü;
b) İl İş ve İşçi Bulma Kurumu Şube Müdürü;
c) İl Sanayi ve Ticaret Müdürü;
d) İl Esnaf ve Küçük Sanatkarları Dernekleri Birliği Başkanı ve Çıraklık ve
Mesleki Eğitimin yapıldığı mesleklerle ilgili olarak Esnaf ve Sanatkarlar Der-
nekleri Birliği Başkanlığınca seçilecek 3 üye;
e) İl Ticaret Odası Başkanı;
f) İl Sanayi Odası Başkanı;
g) İlin çıraklık ve mesleki teknik eğitimden sorumlu Milli Eğitim Gençlik
ve Spor Müdür Yardımcısı;
h) Çıraklık Eğitimi Merkezi Müdürü;
i) Valilikçe görevlendirilecek, yönetmelikte belirlenecek büyük illerde 2,
diğer illerde 1 meslek lisesi müdürü;
j) En fazla işçiyi temsil eden konfederasyonun o il için göstereceği işçi
sendikası temsilcisinden;
Teşekkül eder.
Gerekirse kurul toplantılarına başkanın isteği üzerine müşavir üyeler de
alınabilir.
İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu toplantı ve çalışma esasları yönetme-
likle belirlenir.
Kurulun Başkanı İl Milli Eğitim Gençlik ve Spor Müdürüdür.
Kurulun kararları valinin onayı ile uygulanır. Vali gerekli gördüğü hallerde
kurula başkanlık eder.
Görevleri
Madde 7 - İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulunun görevleri şunlardır:
a) Muhtelif sektör ve branşdaki çıraklık ve mesleki eğitim ihtiyacını il
seviyesinde tespit etmek ve Bakanlığa sunmak.
b) Bakanlıkça gönderilen çıraklık ve mesleki eğitim çerçeve programlarının
il ihtiyaçlarına göre düzenlenmesi için Bakanlığa görüş bildirmek.
c) Çıraklık ve mesleki eğitim uygulamalarında ortaya çıkan uyuşmazlıkların
çözümüne yardımcı olmak.
d) Bu Kanun hükümlerinin il seviyesinde eksiksiz yerine getirilmesi için
gerekli tedbirleri almak.
e) Çıraklık ve Mesleki Eğitim konularında valilikçe gönderilecek konuları
incelemek ve sonuçlandırmak.
f) İldeki çıraklık ve mesleki eğitim uygulamalarını takip etmek ve değerlen-
dirmek. Bu konu ile ilgili yıllık çalışma raporunu hazırlamak ve Bakanlığa sun-
mak.
Kapsama alma
Madde 8 - İlin Bakanlıkça Kanun kapsamına alınma kararının yayımı tarihinden
itibaren üç ay içinde "İl Çıraklık ve Mesleki Eğitim Kurulu" kurulur.
ÜÇÜNCÜ KISIM
Çıraklık, Kalfalık ve İşletmelerde Mesleki Eğitim
BİRİNCİ BÖLÜM
Çıraklık ve Kalfalık Eğitimi
Aday çırak
Madde 9 - İlköğretim okulunu bitirmiş olanlar, bir mesleğe hazırlık amacı
ile çıraklık dönemine kadar işyerlerinde aday çırak olarak eğitilebilirler. (1)
Çıraklık şartları
Madde 10 - Çırak olabilmek içın aşağıdaki şartlar aranır.
a) 14 yaşını doldurmuş, 19 yaşından gün almamış olmak.(2)
b) En az ilköğretim okulu mezunu olmak.
c) Bünyesi ve sağlık durumu gireceği mesleğin gerektirdiği işleri yapmaya
uygun olmak.
Ağır, tehlikeli veya özellik arz eden mesleklere alınacak çırakların öğrenim
ve yaş durumu ilgili kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir.
Aday çırak ve çırakların statüleri
Madde 11 - Aday çırak ve çırak; öğrenci statüsünde olup, öğrencilik hakla-
rından yararlanır. Bunlar işyerinde çalışan işçi sayısına dahil edilmezler.
Eğitim ve çalışma
Madde 12 - Aday çırak ve çıraklar, mesleğin özelliğine göre haftada 8 saat-
ten az olmamak üzere 10 saate kadar genel ve mesleki eğitim görürler. Bu eğitime
katılmaları için aday çırak ve çıraklara ücretli izin verilir.
Aday çırak ve çıraklar pratik eğitimlerini işyerlerinde veya çıraklık eğiti-
mi merkezlerinde; teorik eğitimlerini ise eğitim kurumlarında veya Bakanlıkça
uygun
--------------------
(1) Bu maddede yer alan "eğitilirler" ibaresi, 16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesiyle "eğitilebilirler" olarak değiştirilmiş ve metne
işlenmiştir.
(2) Bu bentte yer alan "onüç yaşını" ibaresi, 16/8/1997 tarih ve 4306 sayılı
Kanunun 6 ncı maddesiyle "ondört yaşını" olarak değiştirilmiş ve metne iş-
lenmiştir.
görülen eğitime elverişli işyerlerindeki eğitim ünitelerinde yaparlar. Bu iki
eğitim birbirlerini tamamlayacak şekilde planlanır ve yürütülür.
Pratik eğitim, hazırlanmış eğitim programlarına göre, işyerinin ve mesleğin
özelliklerine uygun olarak usta öğreticinin gözetiminde yapılır. Pratik eğitim-
de 1475 sayılı İş Kanununun 69 uncu maddesi hükmü gözönünde bulundurulur.
Çıraklık eğitiminin esas ve usulleri yönetmelikle düzenlenir.
Sözleşme yapılması
Madde 13 - 507 sayılı Kanuna tabi işyerleri, Bakanlıkça tespit edilecek il-
lerde ve meslek dallarında 19 yaşından gün almamış kimseleri çıraklık sözleşmesi
yapmadan çalıştıramazlar.
İşyeri sahibi, aday çırağı ve çırağı çalıştırmaya başlamadan önce bunların
velisi veya vasisi veya reşit ise kendisi ile yazılı çıraklık sözleşmesi yapmak
zorundadır.
Çıraklık sözleşmesi; çırağın sözleşme süresi içinde reşit olması halinde,
çırağın rızasıyla, işyeri sahibinin değişmesi halinde yeni işyeri sahibi aynı
mesleği sürdürüyorsa ve rızasıyla devam eder, aynı mesleği sürdürmüyorsa sözleş-
me feshedilir. Fesih halinde çırağın önceki çalışmaları geçerli olup; yeni yapa-
cağı çıraklık sözleşmesi ile çıraklık statüsünü devam ettirerek çıraklık süresi-
ni ve eğitimini tamamlar.
Bu Kanunun uygulandığı yer ve meslek dallarında Borçlar Kanununun çıraklık
sözleşmesine dair hükümleri ile onsekiz yaşını doldurduktan sonra sözleşmesi de-
vam eden çıraklar hakkında 1475 sayılı İş Kanunu hükümleri uygulanmaz.
Çıraklığa başlama ve çıraklık süresi
Madde 14 - Çıraklığa bir deneme dönemi ile başlanır. Bu dönem mesleğin özel-
liğine göre bir aydan az, üç aydan fazla olamaz. Bu süre Bakanlıkça tespit edi-
lir. Deneme döneminden sonra taraflar 10 gün içinde ilgili çıraklık eğitimi mer-
kezi müdürlüğüne başvurmadığı takdirde çıraklık sözleşmesi kesinleşir ve bu dö-
nem çıraklık süresinden sayılır. Deneme döneminde ücret ödenir. Aday çıraklıktan
çıraklığa geçenler deneme dönemini yapmış sayılırlar.
Çıraklık süresi 3 - 4 yıldır. Bu süre mesleklerin özelliğine göre ilgili
kuruluşların görüşü alınarak Bakanlıkça belirlenir. Bu süre kesintisiz olarak
devam eder, yıllık izin dışındaki devamsızlıklar çıraklık süresine eklenir.
Usta öğretici bulundurma şartı
Madde 15 - Aday çırak ve çırak almak için işyerinde usta öğretici bulunması
şarttır.
Kalfalık imtihanı
Madde 16 - Kalfa adayının mesleği ile ilgili bilgi, beceri ve iş alışkanlık-
larına iş hayatınca kabul edilebilir seviyede sahip olup olmadığı kalfalık imti-
hanı ile tespit edilir.
Çıraklar kabul edilebilir mazeretleri dışında çıraklık eğitimi süresi sonun-
da açılacak ilk kalfalık imtihanına girmek zorundadırlar.
İmtihan komisyonunun teşkili ile imtihanın esasları ve usulleri yönetmelikle
düzenlenir.
Çıraklık sözleşmesi ilk kalfalık imtihanını izleyen ikinci kalfalık imtiha-
nının tamamlanması ile sona erer. Sözleşmenin sona ermesini takip eden aybaşın-
dan itibaren Bakanlıkça çıraklar için ödenen her türlü sigorta primlerinin öden-
mesine son verilir.
