Uzman SühaN
Administrator
Gögüsüm de iltihap var ne yapmalıyım?
Meme iltihabı, tıptaki adıyla “mastit” memede ağrı, şişlik, sıcaklık ve kızarıklık meydana gelmesine yol açan bir meme dokusu enfeksiyondur. Mastit varlığında yüksek ateş ve titreme de yaşanabilir. Çoğu zaman emziren kadınlarda görülür ve “laktasyon mastit” olarak adlandırılır. Ama emzirmeyen kadınları da etkileyebilmektedir. Laktasyon mastit, genellikle doğumdan sonraki ilk üç ay içinde ortaya çıkar veya daha sonra emzirme sırasında da görülebilir. Mastitlerin varlığı kendinizi yorgun ve halsiz hissetmenize neden olarak bebeğinizle yeterince ilgilenmenize engel teşkil edebilir.
Bazen mastitler bir annenin bebeğini sütten erken kesmesine neden olabilmektedir. Ancak mastitler varken de emzirmeye devam edilebilir.
Mastitler kısa süre içinde ortaya çıkıp yaygın olarak aşağıdaki belirtileri gösterebilir:
• Dokunma sırasında memede hassasiyet veya sıcaklık
• Kendini hasta hissetme (halsizlik)
• Meme şişmesi
• Ağrı veya yanma hissi(sürekli ya da emzirme esnasında)
• Sık görülen ve kama şeklindeki cilt kızarıklıklar
• Ateşin 38.3 derecenin üstüne çıkması
Mastit genellikle emzirmenin ilk birkaç haftası içinde çıkmasına rağmen daha sonraki dönemlerde de görülebilir. Sadece tek memeyi etkileme eğilimi gösterir.
Ne zaman doktora görünmelisiniz?
Memelerin birinde kırmızı renkli alanlar ya da yaralar fark etmeden önce grip benzeri şikâyetler görülür. Grip belirtileri ve memede diğer belirtileri bir arada gördüğünüzde vakit kaybetmeden bir doktora görünmeniz gerekecektir.
Doktorunuz tanıyı koymak için büyük ihtimalle fiziki muayene yapacaktır. Oral antibiyotikler tedavisinde çok etkilidir. Eğer daha önce de mastitlerle sorun yaşadıysanız aynı antibiyotikten doktorunuzu telefonla bilgilendirerek kullanabilirsiniz. Eğer belirti ve bulgular antibiyotik alımına başlandıktan sonra iki gün içinde düzelmeye başlamazsa durumun daha ciddi olmadığından emin olmak için doktora görünmeniz şart olur.
NEDENLERİ
Mastitlere neden olabilen faktörler şunlardır:
• Tıkalı süt kanalı: Eğer göğüsler tamamen boş değilse süt kanallarının birinin tıkanması meme enfeksiyonuna yol açabilir.
• Bakterilerin memeye girmesi: Cilt yüzeyindeki bir çatlak ya da yaradan giren veya bebeğin ağzındaki bakterilerden yayılanlar meme içerisinde süt kanallarına yerleşerek enfeksiyona yol açabilir. Bu mikroplar bebeğiniz için zararlı değildir ve herkeste bulunur. Ancak meme dokularına ait olmadıkları için problem yaratırlar.
RİSK FAKTÖRLERİ
Mastit için risk faktörleri şunlardır:
• Doğumdan sonra ilk birkaç hafta boyunca emzirme
• Meme yüzeyinde çatlak ve yaraların olması (bunlar olmadan da mastitler gelişebilir)
• Sadece bir pozisyonda emzirme yapma
• Süt akışını engelleyen sıkı sutyen giyilmesi
• Aşırı şekilde yorgunluk
•Mastitlerle daha önce de karşılaşmış olma
KOMPLİKASYONLAR
Mastitlerin tıkalı olan bir süt kanalı ile ilişkili olması ve zamanında ve uygun tedavinin uygulanmaması apse oluşumu gibi çeşitli komplikayonlara davetiye çıkarır. Apse, genellikle cerrahi drenaj gerektirir. Bu komplikasyonu önlemek için belirtiler ortaya çıktıktan sonra vakit kaybetmeden doktora gidilmesi önemlidir.
TESTLER VE TEŞHİS
Doktorunuz tarif ettiğiniz yüksek ateş, titreme ve göğüs ağrısı şikâyetlerinizden yola çıkarak öncelikle bir fiziki muayene yaparak teşhis koyacaktır. Diğer belirtilerden biri de meme dokusunun hassas olması ve meme üzerinde kama şeklinde kızarıklıklardır. Mastit kısa sürede tedavi edilmediği zaman ortaya apse oluşumu gibi komplikasyonlar çıkabilir.
Meme kanserlerinin nadir görülen bir türü olan “İnflamatuar meme kanseri” de meme dokusunda kızarıklık ve şişlik gibi belirtilerle ortaya çıkar. Doktorunuz tanı için gerekli gördüğü takdirde “mamografi” çektirilmesini isteyebilir. Ayrıca meme kanseri olasılığını ekarte etmek için de biyopsi yapılması gerekebilir.
TEDAVİ VE İLAÇLAR
• Antibiyotik kullanımı: Mastit tedavisi için genellikle 10 ila 14 gün boyunca antibiyotik kullanmak gerekli olmaktadır. Antibiyotik kullanımına başlandıktan sonraki bir ila iki gün içinde kendinizi daha iyi hissetmeye başlarsınız.
• Ağrı kesici ilaçlar: Antibiyotiklerin etkisini göstermesi sürecinde doktorunuz ağrıların dindirilmesi için asetaminofen (Tylenol) veya ibuprofen (Advil, Motrin IB) gibi ağrı kesiciler kullanmanızı önerebilir.
• Emzirme şeklinde düzenleme yapma: Emzirme sırasında bebeğinizi doğru şekilde emzirdiğinizden ve göğüslerinizin tam boşaldığından emin olunuz. Doğru emzirme şekli için doktorunuzdan öneri alabilirsiniz.
• Öz – bakım: Yeterince dinlenerek, emzirmeye devam ederek ve daha fazla sıvı tüketerek meme enfeksiyonları ile baş edebilirsiniz.
YAŞAM TARZI VE EV İLAÇLARI
Mastit varlığında da emzirmeye devam edilebilir. Sürekli emzirme memedeki enfeksiyonların temizlenmesine yardımcı olur. Rahatsızlıkları gidermek için:
• Emzirme rutininizi devam ettirin
• Mümkün olduğunca çok dinlenin
• Emzirmeden önce memede uzun süre süt dolgunluğu oluşmasını önleyin
• Değişik pozisyonlarda emzirme yapınız
• Bol bol sıvı tüketin
• Eğer memenin bir kısmında süt kalıyor ve tam boşalmıyorsa sıcak kompres uygulayarak ya da süt pompası kullanarak memedeki sütün tam boşalmasını sağlayabilirsiniz.
• Destekleyici bir sutyen giyiniz
Eğer enfekteolan meme ile emzirme çok ağrılı ise ya da bebek o memeyi emmek istemiyorsa bir emzirme pompası ya da biberon kullanabilirsiniz.
ÖNLENEBİLİR Mİ?
Mastitlere bağlı olarak gelişecek komplikasyonları önlemek ve bebeğinizi sorunsuz olarak emzirmek için ilgili bir doktorla ya da varsa bir emzirme danışmanı ile görüşerek öneriler almanız faydalı olacaktır. Bir emzirme danışmanı doğru emzirme için ipuçları ve doğru teknikler tavsiye edecektir.
Aşağıdaki ipuçlarını mastitortaya çıkma riskini azaltmaya yardımcı olabilir:
• Emzirirken gelen sütü tamamen boşaltınız
• Emzirme sırasında bebeğin diğer memeye geçmeden önce birini tam boşaltmasını sağlayın.
• Eğer bebeğinizin iki emzirmesi arasında sadece birkaç dakika geçiyorsa diğer emzirmelerde de aynı memeden başlatınız.
• Her emzirmede farklı yanlara dönerek emzirme yapınız
• Bebeğinizin memeyi bir emzik gibi kullanmasına izin vermeyiniz. Bebekler aç değilken bile meme emmekten zevk alabilirler.
Bazen mastitler bir annenin bebeğini sütten erken kesmesine neden olabilmektedir. Ancak mastitler varken de emzirmeye devam edilebilir.
Mastitler kısa süre içinde ortaya çıkıp yaygın olarak aşağıdaki belirtileri gösterebilir:
• Dokunma sırasında memede hassasiyet veya sıcaklık
• Kendini hasta hissetme (halsizlik)
• Meme şişmesi
• Ağrı veya yanma hissi(sürekli ya da emzirme esnasında)
• Sık görülen ve kama şeklindeki cilt kızarıklıklar
• Ateşin 38.3 derecenin üstüne çıkması
Mastit genellikle emzirmenin ilk birkaç haftası içinde çıkmasına rağmen daha sonraki dönemlerde de görülebilir. Sadece tek memeyi etkileme eğilimi gösterir.
Ne zaman doktora görünmelisiniz?
Memelerin birinde kırmızı renkli alanlar ya da yaralar fark etmeden önce grip benzeri şikâyetler görülür. Grip belirtileri ve memede diğer belirtileri bir arada gördüğünüzde vakit kaybetmeden bir doktora görünmeniz gerekecektir.
Doktorunuz tanıyı koymak için büyük ihtimalle fiziki muayene yapacaktır. Oral antibiyotikler tedavisinde çok etkilidir. Eğer daha önce de mastitlerle sorun yaşadıysanız aynı antibiyotikten doktorunuzu telefonla bilgilendirerek kullanabilirsiniz. Eğer belirti ve bulgular antibiyotik alımına başlandıktan sonra iki gün içinde düzelmeye başlamazsa durumun daha ciddi olmadığından emin olmak için doktora görünmeniz şart olur.
NEDENLERİ
Mastitlere neden olabilen faktörler şunlardır:
• Tıkalı süt kanalı: Eğer göğüsler tamamen boş değilse süt kanallarının birinin tıkanması meme enfeksiyonuna yol açabilir.
• Bakterilerin memeye girmesi: Cilt yüzeyindeki bir çatlak ya da yaradan giren veya bebeğin ağzındaki bakterilerden yayılanlar meme içerisinde süt kanallarına yerleşerek enfeksiyona yol açabilir. Bu mikroplar bebeğiniz için zararlı değildir ve herkeste bulunur. Ancak meme dokularına ait olmadıkları için problem yaratırlar.
RİSK FAKTÖRLERİ
Mastit için risk faktörleri şunlardır:
• Doğumdan sonra ilk birkaç hafta boyunca emzirme
• Meme yüzeyinde çatlak ve yaraların olması (bunlar olmadan da mastitler gelişebilir)
• Sadece bir pozisyonda emzirme yapma
• Süt akışını engelleyen sıkı sutyen giyilmesi
• Aşırı şekilde yorgunluk
•Mastitlerle daha önce de karşılaşmış olma
KOMPLİKASYONLAR
Mastitlerin tıkalı olan bir süt kanalı ile ilişkili olması ve zamanında ve uygun tedavinin uygulanmaması apse oluşumu gibi çeşitli komplikayonlara davetiye çıkarır. Apse, genellikle cerrahi drenaj gerektirir. Bu komplikasyonu önlemek için belirtiler ortaya çıktıktan sonra vakit kaybetmeden doktora gidilmesi önemlidir.
TESTLER VE TEŞHİS
Doktorunuz tarif ettiğiniz yüksek ateş, titreme ve göğüs ağrısı şikâyetlerinizden yola çıkarak öncelikle bir fiziki muayene yaparak teşhis koyacaktır. Diğer belirtilerden biri de meme dokusunun hassas olması ve meme üzerinde kama şeklinde kızarıklıklardır. Mastit kısa sürede tedavi edilmediği zaman ortaya apse oluşumu gibi komplikasyonlar çıkabilir.
Meme kanserlerinin nadir görülen bir türü olan “İnflamatuar meme kanseri” de meme dokusunda kızarıklık ve şişlik gibi belirtilerle ortaya çıkar. Doktorunuz tanı için gerekli gördüğü takdirde “mamografi” çektirilmesini isteyebilir. Ayrıca meme kanseri olasılığını ekarte etmek için de biyopsi yapılması gerekebilir.
TEDAVİ VE İLAÇLAR
• Antibiyotik kullanımı: Mastit tedavisi için genellikle 10 ila 14 gün boyunca antibiyotik kullanmak gerekli olmaktadır. Antibiyotik kullanımına başlandıktan sonraki bir ila iki gün içinde kendinizi daha iyi hissetmeye başlarsınız.
• Ağrı kesici ilaçlar: Antibiyotiklerin etkisini göstermesi sürecinde doktorunuz ağrıların dindirilmesi için asetaminofen (Tylenol) veya ibuprofen (Advil, Motrin IB) gibi ağrı kesiciler kullanmanızı önerebilir.
• Emzirme şeklinde düzenleme yapma: Emzirme sırasında bebeğinizi doğru şekilde emzirdiğinizden ve göğüslerinizin tam boşaldığından emin olunuz. Doğru emzirme şekli için doktorunuzdan öneri alabilirsiniz.
• Öz – bakım: Yeterince dinlenerek, emzirmeye devam ederek ve daha fazla sıvı tüketerek meme enfeksiyonları ile baş edebilirsiniz.
YAŞAM TARZI VE EV İLAÇLARI
Mastit varlığında da emzirmeye devam edilebilir. Sürekli emzirme memedeki enfeksiyonların temizlenmesine yardımcı olur. Rahatsızlıkları gidermek için:
• Emzirme rutininizi devam ettirin
• Mümkün olduğunca çok dinlenin
• Emzirmeden önce memede uzun süre süt dolgunluğu oluşmasını önleyin
• Değişik pozisyonlarda emzirme yapınız
• Bol bol sıvı tüketin
• Eğer memenin bir kısmında süt kalıyor ve tam boşalmıyorsa sıcak kompres uygulayarak ya da süt pompası kullanarak memedeki sütün tam boşalmasını sağlayabilirsiniz.
• Destekleyici bir sutyen giyiniz
Eğer enfekteolan meme ile emzirme çok ağrılı ise ya da bebek o memeyi emmek istemiyorsa bir emzirme pompası ya da biberon kullanabilirsiniz.
ÖNLENEBİLİR Mİ?
Mastitlere bağlı olarak gelişecek komplikasyonları önlemek ve bebeğinizi sorunsuz olarak emzirmek için ilgili bir doktorla ya da varsa bir emzirme danışmanı ile görüşerek öneriler almanız faydalı olacaktır. Bir emzirme danışmanı doğru emzirme için ipuçları ve doğru teknikler tavsiye edecektir.
Aşağıdaki ipuçlarını mastitortaya çıkma riskini azaltmaya yardımcı olabilir:
• Emzirirken gelen sütü tamamen boşaltınız
• Emzirme sırasında bebeğin diğer memeye geçmeden önce birini tam boşaltmasını sağlayın.
• Eğer bebeğinizin iki emzirmesi arasında sadece birkaç dakika geçiyorsa diğer emzirmelerde de aynı memeden başlatınız.
• Her emzirmede farklı yanlara dönerek emzirme yapınız
• Bebeğinizin memeyi bir emzik gibi kullanmasına izin vermeyiniz. Bebekler aç değilken bile meme emmekten zevk alabilirler.
