Uzman SühaN
Administrator
Meme biyopsisi ağrılı bir işlemmi?
Meme biyopsisi, şüpheli görünen meme dokularından küçük örnekler alıp bunları laboratuar testlerine tabi tutma işlemidir. Meme biyopsisi memede bulunan şüpheli dokuların kanser olup olmadığını belirlemek için uygulanan en iyi yöntem olarak kabul edilir. Meme biyopsisi işlemlerinin çeşitli türleri vardır.
Bir meme biyopsisi, doktorlara meme üzerinde yumru veya diğer sıra dışı değişikliklere sebep olan hücre anormalliklerinin teşhis ve tespiti için kullanılacak doku örneği sağlar. Ayrıca meme biyopsisi ek cerrahi işlem veya diğer tedavi yöntemlerine gerek olup olmadığının belirlenmesine de yardımcı olabilir.
• Siz veya doktorunuz memenizde bir yumru veya kalınlaşma hissediyor ve doktorunuz meme kanserinden şüpheleniyorsa,
• Çekilen mamografiniz memede şüpheli bir alan gösterirse,
• Ultrasonda şüpheli bir bulguya rastlanırsa,
• Meme derisinde kabuklanma, pullanma, çukurlaşma veya kanlı akıntı gibi alışılmadık değişimler fark ederseniz, doktorunuz meme biyopsisi önerecektir.
RİSKLER
Bir meme biyopsisi ile ilişkili riskler şunlardır:
• Memede morarma ve şişme,
• Biyopsi yerinde enfeksiyon veya kanama,
• Dokunun ne kadarının alındığına ve ne kadar sürede iyileştiğine bağlı olarak meme görünümünde değişme,
• Biyopsi sonuçlarına göre ek cerrahi işlemler veya diğer tedaviler gibi.
Biyopsi alanında kızarıklık ya da ateş hissederseniz veya sıra dışı akıntı varsa, doktorunuza başvurunuz. Bu acil tedavi gerektiren bir enfeksiyon belirtisi olabilir. Meme biyopsisi kanser hücrelerinin meme dışına yayılmasına neden olmaz.
NASIL HAZIRLANMALISINIZ?
Meme biyopsisinden önce, aşağıdaki koşullar sizde varsa doktorunuza söyleyiniz:
• Herhangi bir maddeye alerjiniz varsa,
• Son yedi gün içinde aspirin aldıysanız,
• Kan inceltici ilaçlar (antikoagülanlar) alıyorsanız,
• Uzun bir süre boyunca karnınızın üstüne yatamıyorsanız doktorunuza bildirmelisiniz.
Eğer biyopsi işleminiz manyetik rezonans görüntüleme (MRG) kullanılarak yapılacaksa, vücudunuzda kalp pili veya implante diğer elektronik aygıtlar varsa, doktorunuza bildirin. Ayrıca hamile olduğunuzu düşünüyorsanız ya da hamile iseniz işlemden önce bunu da doktorunuza söylemeniz gerekir. MR genel olarak, yukarıda sayılan koşullar altında tavsiye edilmez.
Randevu için bir sutyen giyiniz. Sağlık ekibi işlemden sonra biyopsi yapılan alanın üstüne bir soğuk paket koyabilir. Giydiğiniz sutyen göğse destek olarak, soğuk paketin yerinde daha iyi tutunmasını sağlar.
İŞLEMDEN NELER BEKLENEBİLİR?
Memeden doku örneği elde etmek için kullanılan bazı meme biyopsi prosedürleri vardır. Doktorunuz meme anormalliğinin büyüklüğü, konumu ve diğer özelliklerine göre, belirli bir prosedür önerebilir. Eğer bildiğiniz bir yöntemden farklı bir yöntem kullanılacaksa bunun nedenini doktorunuzdan öğreniniz.
Meme biyopsisi türleri şunlardır:
• İnce iğne aspirasyon biyopsisi. Bu yöntem meme biyopsisinin en basit türüdür ve klinik meme muayenesi sırasında hissedilebilir bir yumruyu değerlendirmek için kullanılabilir. Prosedürü için, bir masa üzerine uzanırsınız. Doktorunuz bir eli ile iğne yapılacak alanı sabitlerken diğer eli ile de iğneyi kullanır. Kullanılan bu iğne kan almak için kullanılan iğnelerden biraz daha incedir. İğneye yumru hücrelerinden ya da sıvıdan örnek almak için bir şırınga eklenmiştir. İnce iğne aspirasyonu sıvı dolu bir kisti ve katı kütleyi birbirinden ayırmak için uygulanan hızlı bir yöntemdir. Aynı zamanda daha ağır biyopsi işlemlerinden de kurtarır. Ancak, sıvı herhangi bir şekilde alınamaz ve kitle kaldırılamazsa, şüpheli dokuların tanısı için mamografi, ultrason veya cerrahi müdahale gibi ileri tetkikler gerekebilir.
• Çekirdek iğne biyopsisi. Bu tür meme biyopsisi, mamografi, ultrason veya klinik meme muayenesi sırasında hissedilebilir durumdaki bir meme yumrusunu değerlendirmek için kullanılabilir. Bir radyolog veya cerrah ince, içi boş bir iğne kullanarak işlemi gerçekleştir. Ancak memedeki kitleden doku almak için kullanılan iğne, ince iğne aspirasyonunda kullanılan iğne kadar ince değildir. Alınan pirinç tanesi büyüklüğündeki örneklerin her biri hastalığın varlığını gösteren özellikleri tanımlamak için analiz edilir. Mamografi, ultrason veya MR gibi görüntüleme teknikleri genellikle çekirdek iğne biyopsisinde kullanılan iğneye rehberlik etmesi için kullanılır.
• Stereotaktik biyopsi. Biyopsinin bu türü meme içindeki şüpheli alanların yerini tespit etmek için mamogram kullanır. Bu işlem için, genellikle memelerinizin içine girebileceği bir delik olan masanın üzerine karın üstü uzanırsınız. Masanın üzerinde bu pozisyonda 30 dakika ile bir saat arasında bir süre boyunca kalabilirsiniz. Masa duruma göre belli miktarlarda yükseltilebilir. Radyolog tarafından kullanılan ekipman masanın altında konumlandırılmıştır. Biyopsi yapılacak alanın net olarak belirlenmesi için kullanılan mamogramınız radyolog tarafından çekilirken, göğüsleriniz iki levha arasına sıkıca sıkıştırılır. Memenizde yaklaşık ¼ inç (yaklaşık 6 milimetre) uzunluğunda bir kesi yapılır. Radyolog bir iğne veya vakum motorlu bir mille içerden birkaç doku örneği alır. Numuneler, analiz için laboratuara gönderilir.
• Ultrason eşliğinde yapılan iğne biyopsisi. Bu tip çekirdek iğne biyopsisi, vücudunuzun içindeki yapıların hassas görüntülerini üretmek için yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanan ultrason görüntüleme yöntemi ile birlikte uygulanır. Bu işlem sırasında hasta ultrason masasına sırt üstü yatar. Ultrason kullanarak meme içinde yeri tespit edilen kitleden iğne yoluyla dokudan çekirdek numuneleri çekilerek analiz edilmek üzere laboratuara gönderilir.
• MR kılavuzluğunda iğne biyopsisi. Bu tip iğne biyopsisi de MR eşliğinde yapılır. MR, memenizden detaylı 3 boyutlu kesitsel fotoğraflar çekip birleştirerek bilgisayara aktaran görüntüleme tekniğidir. Bu işlem sırasında yastıklı bir tarama masasına yüzüstü yatarsınız. Göğüsleriniz masadaki boş bir deliğin içine sığacak şekilde ayarlanır. MR makinesi biyopsi yapılacak alanın tam yerini belirlemeye yardımcı olacak görüntüler sağlar. İğnenin takılmasını sağlamak için yaklaşık 6 mm’lik bir kesi açılır. Birkaç doku numunesi alındıktan sonra analiz için laboratuara gönderilir.
• Cerrahi biyopsi. Cerrahi biyopsi sırasında, memedeki kitlenin bir kısmı (insizyonel biyopsi) ya da tamamı (eksizyonel biyopsi, geniş lokal eksizyon veya lumpektomi) incelenmek üzere alınır. Cerrahi biyopsi genellikle sedasyon (uyuşturmu) ve lokal anestezi ile bir ameliyathanede yapılır. Memede yer alan kitle elle hissedilemezse, radyolog kitlenin yer aldığı güzergâh haritasına “tel lokalizasyonu” denilen bir teknik kullanabilir. Tel lokalizasyonu sırasında, ince bir telin ucu, meme kitlesinin içine doğru yerleştirilir. Bu genellikle ameliyattan hemen önce yapılır.
Ameliyat sırasında, cerrah tel ile birlikte, memedeki tüm kitleyi de kaldırmaya çalışır. Memedeki tüm kitlenin kaldırıldığından emin olmak için çıkarılan doku örneği laboratuara gönderilir ve kenarları (marjları) kontrol edilir. Eğer kenarlarda kanser hücrelerinin varlığı tespit edilirse, yani pozitif çıkarsa memeden daha fazla kanserli doku çıkarılması gerekir. Eğer marjlar açık yani negatif ise kanserli tüm dokunun kaldırılmış olma ihtimali yüksektir.
Meme biyopsisi sırasında, küçük, paslanmaz çelik bir işaret veya klibs memenin biyopsi uygulanan yerine yerleştirilebilir. Bu işlem doktor veya cerrahın daha sonraki izlemelerde ya da doku alma ameliyatlarında biyopsi yapılan alanı kolayca bulmasını sağlar.
Meme biyopsisinden sonra:
Cerrahi biyopsi dışındaki tüm meme biyopsilerinde sadece biyopsi alanına yapıştırılan bir parça bandaj ve üzerine konulan buz paketi ile eve gidebilirsiniz. İşlemden sonra günün geri kalanında dinlemeniz daha erken toparlanmanıza ve günlük aktivitelere daha çabuk dönmenize yardımcı olacaktır. İğne biyopsisi sonrası morarma oluşması yaygındır. Meme biyopsisi sonrası oluşan rahatsızlığı gidermek için asetaminofen içeren bir ağrı kesici almak ve şişliği azaltmak için de bir buz paketi ile kompres yapmak faydalı olacaktır.
Eğer cerrahi biyopsi işlemine tabi tutulduysanız, büyük olasılıkla işlem yerine dikişler atılacaktır. Sağlık ekibiniz dikişleri nasıl koruyacağınızı size anlatacaktır.
SONUÇLAR
İğne biyopsisi sonuçlarının çıkması bir kaç gün alabilir. Biyopsi işleminden sonra, meme dokusundan alınan numuneler, kan ve vücut dokularının analizinde uzmanlaşmış bir doktor (patolog) tarafından mikroskop ve özel prosedürler kullanılarak incelenmek üzere laboratuara gönderilir. Patolog olan doktor doku örneklerini inceledikten sonra bir rapor oluşturarak bunu doktorunuza gönderir. Çıkan patoloji raporunda doku örneklerinin boyutu, rengi ve kıvamı ile ilgili ayrıntılar yer alır. Ayrıca biyopsi yapılan alanda kanser hücrelerinin mevcut olup olmadığı da belirtilir.
Meme biyopsisi sonuçları normal çıkmış veya iyi huylu meme değişimleri görünüyorsa, radyolog ve patoloğunuzun bulgular üzerinde hem fikir olup olmadıklarını doktorunuza sorabilirsiniz. Çünkü bazen bu iki uzmanın görüşleri birbirini tutmamaktadır. Örneğin, radyolog mamogram sonuçlarının meme kanserini düşündürdüğünü söylemesine karşın, patoloji raporu normal meme dokusu bulgularını ortaya koyabilir. Bu durumda, daha iyi bir değerlendirilme için daha fazla teste ihtiyaç duyulur. Muhtemelen ameliyat gerekebilir.
Eğer patoloji raporu sizde meme kanseri bulgusu olduğunu söylüyorsa, raporunda kanserin ne tür olduğu, hormon reseptörlerinin pozitif veya negatif olup olmadığı gibi ek bilgileri de vermelidir. Doktorunuzla birlikte sizin için en iyi olacak tedavi yöntemi konusunda konuşunuz.
Bir meme biyopsisi, doktorlara meme üzerinde yumru veya diğer sıra dışı değişikliklere sebep olan hücre anormalliklerinin teşhis ve tespiti için kullanılacak doku örneği sağlar. Ayrıca meme biyopsisi ek cerrahi işlem veya diğer tedavi yöntemlerine gerek olup olmadığının belirlenmesine de yardımcı olabilir.
• Siz veya doktorunuz memenizde bir yumru veya kalınlaşma hissediyor ve doktorunuz meme kanserinden şüpheleniyorsa,
• Çekilen mamografiniz memede şüpheli bir alan gösterirse,
• Ultrasonda şüpheli bir bulguya rastlanırsa,
• Meme derisinde kabuklanma, pullanma, çukurlaşma veya kanlı akıntı gibi alışılmadık değişimler fark ederseniz, doktorunuz meme biyopsisi önerecektir.
RİSKLER
Bir meme biyopsisi ile ilişkili riskler şunlardır:
• Memede morarma ve şişme,
• Biyopsi yerinde enfeksiyon veya kanama,
• Dokunun ne kadarının alındığına ve ne kadar sürede iyileştiğine bağlı olarak meme görünümünde değişme,
• Biyopsi sonuçlarına göre ek cerrahi işlemler veya diğer tedaviler gibi.
Biyopsi alanında kızarıklık ya da ateş hissederseniz veya sıra dışı akıntı varsa, doktorunuza başvurunuz. Bu acil tedavi gerektiren bir enfeksiyon belirtisi olabilir. Meme biyopsisi kanser hücrelerinin meme dışına yayılmasına neden olmaz.
NASIL HAZIRLANMALISINIZ?
Meme biyopsisinden önce, aşağıdaki koşullar sizde varsa doktorunuza söyleyiniz:
• Herhangi bir maddeye alerjiniz varsa,
• Son yedi gün içinde aspirin aldıysanız,
• Kan inceltici ilaçlar (antikoagülanlar) alıyorsanız,
• Uzun bir süre boyunca karnınızın üstüne yatamıyorsanız doktorunuza bildirmelisiniz.
Eğer biyopsi işleminiz manyetik rezonans görüntüleme (MRG) kullanılarak yapılacaksa, vücudunuzda kalp pili veya implante diğer elektronik aygıtlar varsa, doktorunuza bildirin. Ayrıca hamile olduğunuzu düşünüyorsanız ya da hamile iseniz işlemden önce bunu da doktorunuza söylemeniz gerekir. MR genel olarak, yukarıda sayılan koşullar altında tavsiye edilmez.
Randevu için bir sutyen giyiniz. Sağlık ekibi işlemden sonra biyopsi yapılan alanın üstüne bir soğuk paket koyabilir. Giydiğiniz sutyen göğse destek olarak, soğuk paketin yerinde daha iyi tutunmasını sağlar.
İŞLEMDEN NELER BEKLENEBİLİR?
Memeden doku örneği elde etmek için kullanılan bazı meme biyopsi prosedürleri vardır. Doktorunuz meme anormalliğinin büyüklüğü, konumu ve diğer özelliklerine göre, belirli bir prosedür önerebilir. Eğer bildiğiniz bir yöntemden farklı bir yöntem kullanılacaksa bunun nedenini doktorunuzdan öğreniniz.
Meme biyopsisi türleri şunlardır:
• İnce iğne aspirasyon biyopsisi. Bu yöntem meme biyopsisinin en basit türüdür ve klinik meme muayenesi sırasında hissedilebilir bir yumruyu değerlendirmek için kullanılabilir. Prosedürü için, bir masa üzerine uzanırsınız. Doktorunuz bir eli ile iğne yapılacak alanı sabitlerken diğer eli ile de iğneyi kullanır. Kullanılan bu iğne kan almak için kullanılan iğnelerden biraz daha incedir. İğneye yumru hücrelerinden ya da sıvıdan örnek almak için bir şırınga eklenmiştir. İnce iğne aspirasyonu sıvı dolu bir kisti ve katı kütleyi birbirinden ayırmak için uygulanan hızlı bir yöntemdir. Aynı zamanda daha ağır biyopsi işlemlerinden de kurtarır. Ancak, sıvı herhangi bir şekilde alınamaz ve kitle kaldırılamazsa, şüpheli dokuların tanısı için mamografi, ultrason veya cerrahi müdahale gibi ileri tetkikler gerekebilir.
• Çekirdek iğne biyopsisi. Bu tür meme biyopsisi, mamografi, ultrason veya klinik meme muayenesi sırasında hissedilebilir durumdaki bir meme yumrusunu değerlendirmek için kullanılabilir. Bir radyolog veya cerrah ince, içi boş bir iğne kullanarak işlemi gerçekleştir. Ancak memedeki kitleden doku almak için kullanılan iğne, ince iğne aspirasyonunda kullanılan iğne kadar ince değildir. Alınan pirinç tanesi büyüklüğündeki örneklerin her biri hastalığın varlığını gösteren özellikleri tanımlamak için analiz edilir. Mamografi, ultrason veya MR gibi görüntüleme teknikleri genellikle çekirdek iğne biyopsisinde kullanılan iğneye rehberlik etmesi için kullanılır.
• Stereotaktik biyopsi. Biyopsinin bu türü meme içindeki şüpheli alanların yerini tespit etmek için mamogram kullanır. Bu işlem için, genellikle memelerinizin içine girebileceği bir delik olan masanın üzerine karın üstü uzanırsınız. Masanın üzerinde bu pozisyonda 30 dakika ile bir saat arasında bir süre boyunca kalabilirsiniz. Masa duruma göre belli miktarlarda yükseltilebilir. Radyolog tarafından kullanılan ekipman masanın altında konumlandırılmıştır. Biyopsi yapılacak alanın net olarak belirlenmesi için kullanılan mamogramınız radyolog tarafından çekilirken, göğüsleriniz iki levha arasına sıkıca sıkıştırılır. Memenizde yaklaşık ¼ inç (yaklaşık 6 milimetre) uzunluğunda bir kesi yapılır. Radyolog bir iğne veya vakum motorlu bir mille içerden birkaç doku örneği alır. Numuneler, analiz için laboratuara gönderilir.
• Ultrason eşliğinde yapılan iğne biyopsisi. Bu tip çekirdek iğne biyopsisi, vücudunuzun içindeki yapıların hassas görüntülerini üretmek için yüksek frekanslı ses dalgalarını kullanan ultrason görüntüleme yöntemi ile birlikte uygulanır. Bu işlem sırasında hasta ultrason masasına sırt üstü yatar. Ultrason kullanarak meme içinde yeri tespit edilen kitleden iğne yoluyla dokudan çekirdek numuneleri çekilerek analiz edilmek üzere laboratuara gönderilir.
• MR kılavuzluğunda iğne biyopsisi. Bu tip iğne biyopsisi de MR eşliğinde yapılır. MR, memenizden detaylı 3 boyutlu kesitsel fotoğraflar çekip birleştirerek bilgisayara aktaran görüntüleme tekniğidir. Bu işlem sırasında yastıklı bir tarama masasına yüzüstü yatarsınız. Göğüsleriniz masadaki boş bir deliğin içine sığacak şekilde ayarlanır. MR makinesi biyopsi yapılacak alanın tam yerini belirlemeye yardımcı olacak görüntüler sağlar. İğnenin takılmasını sağlamak için yaklaşık 6 mm’lik bir kesi açılır. Birkaç doku numunesi alındıktan sonra analiz için laboratuara gönderilir.
• Cerrahi biyopsi. Cerrahi biyopsi sırasında, memedeki kitlenin bir kısmı (insizyonel biyopsi) ya da tamamı (eksizyonel biyopsi, geniş lokal eksizyon veya lumpektomi) incelenmek üzere alınır. Cerrahi biyopsi genellikle sedasyon (uyuşturmu) ve lokal anestezi ile bir ameliyathanede yapılır. Memede yer alan kitle elle hissedilemezse, radyolog kitlenin yer aldığı güzergâh haritasına “tel lokalizasyonu” denilen bir teknik kullanabilir. Tel lokalizasyonu sırasında, ince bir telin ucu, meme kitlesinin içine doğru yerleştirilir. Bu genellikle ameliyattan hemen önce yapılır.
Ameliyat sırasında, cerrah tel ile birlikte, memedeki tüm kitleyi de kaldırmaya çalışır. Memedeki tüm kitlenin kaldırıldığından emin olmak için çıkarılan doku örneği laboratuara gönderilir ve kenarları (marjları) kontrol edilir. Eğer kenarlarda kanser hücrelerinin varlığı tespit edilirse, yani pozitif çıkarsa memeden daha fazla kanserli doku çıkarılması gerekir. Eğer marjlar açık yani negatif ise kanserli tüm dokunun kaldırılmış olma ihtimali yüksektir.
Meme biyopsisi sırasında, küçük, paslanmaz çelik bir işaret veya klibs memenin biyopsi uygulanan yerine yerleştirilebilir. Bu işlem doktor veya cerrahın daha sonraki izlemelerde ya da doku alma ameliyatlarında biyopsi yapılan alanı kolayca bulmasını sağlar.
Meme biyopsisinden sonra:
Cerrahi biyopsi dışındaki tüm meme biyopsilerinde sadece biyopsi alanına yapıştırılan bir parça bandaj ve üzerine konulan buz paketi ile eve gidebilirsiniz. İşlemden sonra günün geri kalanında dinlemeniz daha erken toparlanmanıza ve günlük aktivitelere daha çabuk dönmenize yardımcı olacaktır. İğne biyopsisi sonrası morarma oluşması yaygındır. Meme biyopsisi sonrası oluşan rahatsızlığı gidermek için asetaminofen içeren bir ağrı kesici almak ve şişliği azaltmak için de bir buz paketi ile kompres yapmak faydalı olacaktır.
Eğer cerrahi biyopsi işlemine tabi tutulduysanız, büyük olasılıkla işlem yerine dikişler atılacaktır. Sağlık ekibiniz dikişleri nasıl koruyacağınızı size anlatacaktır.
SONUÇLAR
İğne biyopsisi sonuçlarının çıkması bir kaç gün alabilir. Biyopsi işleminden sonra, meme dokusundan alınan numuneler, kan ve vücut dokularının analizinde uzmanlaşmış bir doktor (patolog) tarafından mikroskop ve özel prosedürler kullanılarak incelenmek üzere laboratuara gönderilir. Patolog olan doktor doku örneklerini inceledikten sonra bir rapor oluşturarak bunu doktorunuza gönderir. Çıkan patoloji raporunda doku örneklerinin boyutu, rengi ve kıvamı ile ilgili ayrıntılar yer alır. Ayrıca biyopsi yapılan alanda kanser hücrelerinin mevcut olup olmadığı da belirtilir.
Meme biyopsisi sonuçları normal çıkmış veya iyi huylu meme değişimleri görünüyorsa, radyolog ve patoloğunuzun bulgular üzerinde hem fikir olup olmadıklarını doktorunuza sorabilirsiniz. Çünkü bazen bu iki uzmanın görüşleri birbirini tutmamaktadır. Örneğin, radyolog mamogram sonuçlarının meme kanserini düşündürdüğünü söylemesine karşın, patoloji raporu normal meme dokusu bulgularını ortaya koyabilir. Bu durumda, daha iyi bir değerlendirilme için daha fazla teste ihtiyaç duyulur. Muhtemelen ameliyat gerekebilir.
Eğer patoloji raporu sizde meme kanseri bulgusu olduğunu söylüyorsa, raporunda kanserin ne tür olduğu, hormon reseptörlerinin pozitif veya negatif olup olmadığı gibi ek bilgileri de vermelidir. Doktorunuzla birlikte sizin için en iyi olacak tedavi yöntemi konusunda konuşunuz.
