Mnemonik Hafiza Nedir?

[PaSikA]

mnemonik oyunlar mnemonik nedir oyunları görsel hafıza nedir
Bu insanlar bu kadar bilgiyi hafızalarına nasıl almışlar? Nasıl hatırlama güçlerini bu kadar geliştirmişler? Bu sorulara verilecek tek bir cevap vardır: Bu insanlar beyinlerinin varolan gücünün farkındadır ve beyinlerini geliştirmek için çeşitli teknik ve egzersizleri yapmaktadır.

Ahmet Yıldız Londra'da 1993 yılının Ağustos ayında II. Dünya Hafıza
Şampiyonası yapılmıştı. Bu şampiyonasının birincisi 2 dakika
aralıklarla sunulan 100 sayıyı hafızasına almış ve sade 30 dakika
içersinde 1002 adet çift sayı üretmişti. Aynı şampiyonanın ikincisi
1000 kişinin ismini 15 dakikada öğrenmiş ve sırasıyla sayabilmiştir.
Bir başka yarışmacı ise Blackpoll´daki otellere ait olan 15 bin
telefon numarasını ezbere söyleyebilmiştir.


Bu insanlar bu kadar bilgiyi hafızalarına nasıl almışlar? Nasıl
hatırlama güçlerini bu kadar geliştirmişler? Bu sorulara verilecek
tek bir cevap vardır: "Bu insanlar beyinlerinin varolan gücünün
farkındadır ve beyinlerini geliştirmek için çeşitli teknik ve
egzersizleri yapmaktadırlar."
Hatırlamaya yardımı olan teknikler, stratejiler "mnemonik teknikler"
olarak ifade edilmektedir. Mnemonik kelimesi eski Yunan´da hafıza
tanrıçası olan "mnemosyne" den gelmektedir.


En çok kullanılan ve uygulanan mnemonik tekniklerden bahsetmeden önce
bu tekniklerin uygulanması sırasında dikkat edilecek ilkelerden
bahsetmek gerekir. Nedir hafıza teknikleri uygulanırken dikkat
edilmesi gereken ilkeler:




1. Anlamlı Hale Getirin 2. Belirli Biz Düzende Hafızanıza Alın 3.
Çağrışım Kurun 4. Soyutları Somuta Çevirin 5. Zihinde Canlandırın
(Hayal Gücü Kullanın), Gerçekleşmesi imkansız olan hayaller
kurabilirsiniz. 6. Dikkat ve ilgi odaklayın yani kurulan çağrışımlar
mümkün olduğunca dikkat çekici olmalı. Bu şekilde hafızaya kaydedilen
bilgiler daha kolay hatırlanır.

Kullanılan Hafıza Teknikleri ve Uygulama Örnekleri
Hafıza teknikleri konusunda uzmanlık kazanmış kişilerin ve
araştırmacıların kullandıkları bazı hafıza tekniklerini ve nasıl
uygulayabileceğinizi öğrenmeye ne dersiniz?



1. Akrostiş Metodu:
Akrostiş metodu, hafızaya alınmak istenen cümlelerin ilk harfleri
kullanarak anlamlı veya kafiyeli, hafızada daha kalıcı olan başka bir
kelime veya cümle oluşturma işidir. Burada iki ana kelime karşımıza
çıkıyor; anlamlı ve kafiyeli. Bazı akrostişe edilmiş kelimeler
anlamsız olabilir, ancak kafiyeli ve hafızada kalıcı bir özelliğe
sahiptir. örneğin; "SSK" , "MEB" gibi. Bazı akrostişe edilmiş
kelimeler ise anlamlı olabilmektedir. Örneğin "SENİ" akrostişi gibi.



Uygulama Örneği:
Dil bilgisi dersinde sıfat fiiller konusu vardır. Başlıca sıfat filer
şunlardır; an (en), ası (esi), maz (mez), ar (er), dık (dik), acak
(ecek), mış (miş).
Bunları şu şekilde hafızanıza kaydedebilirsiniz: "Anası mezar
dikecekmiş." Daha sonra öğretmen size sıfat fiilleri yazılıda sorunu
şu şekilde hafızanızdan çıkarıp kullanacaksınız; An - ası mez -
ar dik - ecek - miş


2. Bağlama Metodu:
Bu metotla hafızaya alınmak istenen bilgilerin sunulan sırasına göre
hafızaya alınması bu metodun ana noktasını oluşturmaktadır. Bu metot
uygulanırken iki basamak kullanılır:


1- Listelenen bilgilerin her maddesinin görsel şekli oluşturulur.


2- Her maddenin görsel şekliyle bir sonraki madde arasında bağlantı
kurulur.
Böyle her bir madde birbiriyle görsel olarak bağlanacak ve zincir
oluşturulacaktır. Bu metotla hafızaya alınmak istenen bilgiler görsel
olarak öyküleştirilir. Böylece sağ beyin aktif hale gelir ve bilgiler
hafızaya kaydedilmiş olur. Gerektiğinde ise yine aynı sırayla zihne
çağrılarak kullanılır.



Uygulama Örneği:


Bu metodu kullanarak Marmara Bölgesi'nde yetişen tarım ürünlerini
sırayla hafızamıza alalım.
Marmara Bölgesi'nde yetişen tarım ürünleri; zeytin, pamuk, tütün,
şeker pancarı. Bu metodu kullanarak şu şekilde hafızaya alabilirsiniz;
"Evde akşam uyurken karşınıza aniden kocaman, ejderhaya benzeyen bir
kedi çıktı. Kedi size sert sert bakarak mar, mar (Marmara) diye sesler
çıkarıyor. Ondan o kadar korktunuz ki hemen evden dışarı çıkarak tarım
malzemelerinin bulunduğu dolabın içerisine girdin. Dolabın içerisi çok
karanlıktı. Bu nedenle yerde bulunan zeytinleri görmeyerek dengenizi
kaybettiniz ve kafanızı dolabın içindeki pamuğa çarptınız. Kafanızdan
musluktan boşalırcasına kan akmaya başladı. Kanın durdurmak için
kafanızı dolapta bulunan tütün ile sardınız. O sırada acıdan
bayıldınız. Uyandığınızda kendinizi şekerpancarı ekili olan tarlada."
Okuduğunuz bu paragrafı gözlerinizi kapatarak zihninizde
anlamlandırın. Olayı yaşayın. Şimdi Marmara Bölgesi'nde yetişen tarım
ürünlerini bir kağıda yazın. Hepsi hafızanızda değil mi?



3. Yerleşim Metodu:
En eski hatırlama hafızaya alma tekniği budur. M.Ö. 500 yılan kadar
uzanan bir hikayesi vardır.
Bu metotta iyi bilinen sabit yerler ile hatırlanmak istenen bilgiler
birbirine bağlanır. Daha sonra bu sabit yerlerde dolaşılır. Bu metotta
iki önemli ilke vardır; 1- Bilinen yerleşim yerleri doğal bir şekilde
ve mantıklı bir sırada ezberlenir. Yani her sayı bir yerle
isimlendirilir. 2- Hatırlanmak istenen bilgi yürüyüşe çıkarılarak
yerlerine yerleştirilir.



Uygulama Örneği:


1. Aşama: Yürüyüş yapağınız yerleşim yerlerini doğal, bildiğimiz
tarzda ezberliyorsunuz. Bunun için bir yerden bir yere giderken
uğradığınız yerler olarak da düzenlerseniz daha kolay ezberlersiniz.
Evden okula giderken uğradığınız yerler.


a) ev b) market c) park


2. Aşama: Hatırlanacak bilgiler belirlenir ve yürüyüş yapacağınız
yerler ile bağlantı kurulur.
Hatırlanacak kelimeler (Edebiyat dersinde öğretilen ve paragraf
sorularının temelini oluşturan maddeler):


a) öyküleme (hikaye etme), b) betimleme (tasvir etme) c) açıklama


3. Aşama: Evden okula giderken uğradığınız yerlerin her birine
hatırlamak istediğiniz bilgiyi yerleştireceksiniz. Bunu da hafıza
teknikleri ilkeleri doğrultusunda yapacaksınız.


A. Yürüyüş yapılan yer "ev", hafızaya alınmak istenen bilgi ise
"öyküleme (hikaye etme)" arasında ilginç çarpıcı bir çağrışım (hayal)
kurulacak.


Evde sabah kahvaltısı yaparken babanızın size hayat hikayesini
(öyküleme) anlattığını düşünebilirsiniz.


B. yürüyüş yapılan yer "market", hafızaya alınmak istenen bilgi ise
"betimleme (tasvir etme)" arasında ilginç çarpıcı bir çağrışım (hayal)
kurulacak.


Marketin sahibi olan yaşlı bir amcanın size okuduğu sınıfı tasvir
ettiğini hayal edebilirsiniz.


C. yürüyüş yapılan yer "park", hafızaya alınmak istenen bilgi ise
"açıklama" arasında ilginç çarpıcı bir çağrışım (hayal) kurulacak.
Parkın yanından geçerken kocaman bir çocuğun yolunuzu kestiğini ve
size buradan geçmemenizi söylediğini. Bunun nedenini sorduğunuzda ise
size açıklama yapmaya başladığınız hayal edebilirsiniz.



4. Asma Metodu (Rakam-Şekil Metodu):
Asma metodu 17. yüzyılın ortalarında Henry Herdson tarafından
geliştirilmiştir. Yerleşim sisteminin devamı olarak ortaya çıkmıştır.
Bu metotla hafızaya alınmak istenen bilgiler somut olan nesnelere
zihinsel olarak asılır. Bu metotta rakamlar benzediği bazı nesneler
ile temsil edilir. Örneğin;


1 sayısı kaleme benzediği için kalemle özdeşleştirilebilir.


2 sayısı kuğuya benzediği için kuğuyla özdeşleştirilir.


3 sayısı martıya benzediği için martıyla özdeşleştirilir.


Sizde örnektekilerden farklı olarak size o sayıyı çağrıştıracak
benzeşmeler kurabilirsiniz. Oluşturduğunuz benzeşmeleri
(özdeşleşmeleri) ise ezberlemeniz gerekir. Sayıların benzediği
nesnelere göre bir özdeşlik kuracağınız için ezberlemesi de hiç
kuşkusuz daha kolay olacaktır.
Bu metot az ve öz bilgiyi hafızaya almak için kullanılması gereken bir
yöntemdir.



5. Fonetik Alfabe Metodu:


Buraya kadar size dört adet çeşitli hafıza tekniklerinden bahsettik.
Bir de öyle bir teknik var ki hepsinin en muhteşemi ve en kullanışlısı
olarak görülmektedir. Bu metotla hafızaya bilgileri çok kolay ve rahat
bir şekilde alabileceksiniz. Bu yöntem hafıza uzmanları tarafından da
en çok kullanılan yöntemdir. Bu yönteme "fonetik alfabe metodu"
denmektedir.
Bu metodun temeli isminden de anlaşılabileceği gibi yeni bir alfabe
oluşturmaya dayanır. Bu alfabeye de "fonetik hafıza alfabesi" ismi
verilir.


Fonetik hafıza metodu Wikelman´ın 1948 yılında alfabedeki harflerle
sayıları eşleştirmesi sonunda keşfettiği sayı-harf sistemine
dayanmaktadır.


Bu hafıza tekniğinin diğer hafıza tekniklerine göre daha avantajlı
olmasının nedeni sayıların hatırlanmasında daha kullanışlı olmasıdır.
İsimlerin Hafızaya Alınması:
İsimleri hafızaya alabilmek için şu ilkeleri uygulamalısınız;


1- Bugünden itibaren tanıştığınız herkesin ismini hatırlamak için her
şeyi yapacağınıza söz verin.


2- İlk tanıştığınızda kişinin ismini doğru duymaya özen gösterin.
Hatta tekrar etmelerini sağlayın. Mümkünse ona anlamını sorun.


3- Onunla konuşurken ismiyle hitap edin ve sürekli ismiyle hitap
etmeye çalışın.


4- Tanıştığınız kişinin ismiyle daha önce tanıştığınız bir kişiyi veya
nesneyi, materyali bağdaştırın.


5- Kendinize bir defter tutun. Tanıştığınız kişilerin isimlerini o
deftere yazın. Hatta benzeşmelerini de yazın. Yeni yeni isimlere karşı
tecrübe edinin.


6- İçinizden onun ismini tekrar edin.
7- Tanıştığınız kişinin yüzüne bakın ve onu. Çok iyi tanıdığınız ve
isme karşılık gelen biriyle özdeşleştirin.



Yabancı dildeki bir kelime ve anlamı nasıl hafızaya alınır?
Hafızanıza alacağınız yabancı dildeki kelimeyi belirliyorsunuz.
Yabancı dildeki kelimenin okunuşuyla, anlamı arasında "güçlü hafıza
teknikleri"nin ilkelerini uygulayarak bir çağrışım (bağlantı, hikaye)
kuruyorsunuz. Nasıl mı? İngilizce´de "yemek" kelimesinin karşılığı
"eat" dır.


Ve telaffuz edilirken "it" şeklinde telaffuz edilir. Şimdi bu kelimeyi
ve anlamını hafızamıza alalım: "10 katlı evinizin balkonunda oturmuş
yemek yerken sokaktan geçen bir itin zıplayarak yemeğinizi kapıp
kaçtığını ve yediğini daha sonra it yemeğimi yedi diye bağırarak
ağladığınızı hayal edebilirsiniz."

alıntı