Secde nedir ?

[İslami Yazar]

Arap dilinde Secd kökünden türeyen secde kelimesi sözlüklerde itaat, teslimiyet ve tevazu ile eğilmek, baş eğmek, tazim etmek, alnı yere koymak anlamlarında kullanılmaktadır. Fıkıh terimi olarak secde namazın her rekatında belirli üyeleri (ayaklar, dizler, eller, alın ve burun) yere veya yere bitişik yüzeye koyarak iki defa yere kapanmak demektir. Cami sözü de secde kelimesi ile aynı kökten türemiştir. Cami Allah'a secde ve ibadet edilen yer anlamındadır ve Müslümanların ibadet ettiği yerlere denir.

Kur'an ve Sünnette secde


Allah'tan başkasına secde etmek haramdır. Yüce Allah meleklere Hz. Adem'e secde etmeyi emir buyurur. Müfessirler bu secde hakkında iki farklı görüş ileri sürmüşlerdir. Birinci izaha göre, bu secde ibadet amacı taşımıyor. Sadece saygı belirtisi olarak yapılmıştır. Amaç Hz. Adem'in yaratılışını tanımaktan ibarettir. İkinci görüşe göre ise, bu secde yalnız meleklere mahsus secde olup onun mahiyetini insanlara anlatmaya gerek yoktur.


Ayrıca Kuran'da anne ve kardeşlerinin saygı belirtisi olarak Hz. Yusuf'a (as) secde yaptığı da belirtiliyor. Müfessirler bunun ibadet mahiyeti taşımadığını, aynı dönemde hükümdar saraylarına özgü selamlaşma şekli olduğunu bildirirler. Bununla birlikte, bazı bilim adamları düşünün ki, onlar Hz. Yusuf'a (as) kavuştuklarına göre Allah'a şükür amacıyla secde etmişlerdir.Secde namazın temel rükünlerinden biridir. Namazın her rekâtında rükûdan sonra iki defa secde yapmak farzdır.Secde Allah'a karşı saygı, tazim ve tevazu en güzel ifadesidir. İnsanın Allah'a manen en yakın olduğu andır. Peygamberimiz (sas): Kulun Rabbine en yakın olduğu an secde anıdır buyurmuştur.


Secde Azaları


Sünnette secdenin edilme şekli bildirilmiştir. Resulullah birçok hadislerinde secdenin alın, eller, dizler ve ayak parmakları olmak üzere vücudun yedi üyesi ile yapıldığını bildirmiş, bazı hadislerinde ise alın kelimesinden sonra eli ile burnunu da göstermişir. Yani burun da secde üyeleri arasında listelenir.


Secde hakkında hükümler


Hanefi mezhebinde alın ve ayakların (en az bir ayağın) yere değmesi farzdır. Şafii ve Hanbeli mezheplerinde ise yukarıdaki yedi üyenin tamamının, Maliki mezhebinde alının bir kısmının yere değmesi farzdır. Secdede alınla beraber, burunu da yere dokundurmak İmam Şafiye göre, namazın sahihlik şartlarından, Ebu Hanife'ye göre ise vaciblerinden biridir. Secdede iki ayağı yere koymak farzdır. Secdede bir ayağın sadece bir parmağını veya ayağın yalnız üstünü yere koymak yeterli değildir. Ancak ayaklardan biri alınla birlikte "Subhanallah" diyecek kadar yere değer, sonra kalkarsa, secde tamamlanmış sayılır ve namaz bozulmaz. Alın secdede iken her iki ayak havada kalırsa (yere değmez ise ), secde yerine getirilmemiş sayılır ve namaz bozulur. Secdenin sahih olması için alın secdede iken ayak parmaklarının uçları en az "Subhanallah" diyecek kadar yere değmelidir.


Secdeye giderken sırası dizler, eller ve alın yere konmalı, kalkarken de önce alın, sonra eller ve dizler kaldırılmalıdır. Bazı âlimlere göre ise, bu tutarlılık aksine olmalıdır: secdeye giderken: eller, dizler ve alın, secdeden kalkarken: alın, dizler ve eller.

 

[İslami Yazar]

Hanefiler dışındaki diğer üç mezhep ve İmam Ebû Yusuf'a göre, iki secdenin arasında bir süre beklemek tadil-i erkâna riayet etmek olduğu için farzdır.Secdede en az bir kez "subhene rabbiye'l alâ" diyecek kadar kalmalıdır. Secdede Allah'a tazim amacıyla üç defa "Sübhâne rabbiyel ala" demek çoğu alimlere göre sünnet, Hanbelîlere göre ise bir kez demek farz, üç defa söylemek ise sünnettir.Secdeye giderken ve secdeden kalkarken "Allahü Ekber" demek sünnettir.Secde edilen yer ayakların durduğu yerden on iki parmaktan (yaklaşık 23 cm.) Yüksek olmamalıdır. Ayrıca yüksek yere secde yapmak caiz değildir.


Elbiseyi temiz yere sererek üzerine secde etmek olur. Secdede yerin sertliğini hissetmek önemlidir. Odur ki, yerin sertliğinin hissedilmesine engel olan yastık, pamuk ve diğer şeylerin üstüne secde etmek olmaz. Sertliği hissedilen yün, pamuk, saman ve kar gibi şeylerin üstüne secde etmek caizdir. Fakat bunların üstüne alnı koyarken sertlik fark edilemiyorsa, secde etmek caiz değildir. Yere serilen temiz tahta, hasır, halı, seccade gibi şeylerin üstünde secde edilebilir . Erkekler, secdede dirseklerini yanları ve yere bitiştirmelidirler. Kadınların secdede kollarını yere ve yanları yapıştırması ise müstehaptır.

 

[İslami Yazar]

Diğer secdeler

Bir namazın farzının tehiri yani geciktirilmesinden, vaciblerinden birinin yanılarak terk edilmesinden dolayı, o namazın sonunda yapılması gereken secdedir.

Tilavet secdesi

Ayrıca, Kur'an-ı Kerim'de on dört secde ayeti var. Bu ayetlerden birini okuyan veya dinleyen mümin secde etmelidir. O secdeye tilavet secdesi denir.

Şükür secdesi

Bir nimete kavuşan veya zarardan kurtulan insanın şükür niyetiyle yaptığı secdeye denir. Resulullah (s.a.s) güzel haber aldığında şükür secdesi yapardı. Şafii ve Hanbeli mezheplerine göre, şükür secdesi sünnet, Hanefî mezhebine göre ise müstehaptır. Ayrıca Allah'tan af dilemek için yapılan secde var ki, buna da istiğfar veya tevbe secdesi denir.

 

[Melis ank]

Hocam benim merak ettiğim bir soru var. Bir kaç kişide gördüm ama sormak pek aklıma gelmedi.Şimdi secde ile ilgili konunuzu görünce size yöneltmeyi uygun gördüm. Kuran okuyanlar aniden kuranı bir yere bırakıp seccade de secde ediyor ve kalkıp tekrar kuranı kerimi okuyor.Acaba bu ne için yapılıyor anlamı nedir?

 

[İslami Yazar]

Merhaba. o gördüğünüz kişilerin yaptığı secdeye tilavet secdesi denir. şöyleki kuranı kerimde 14 yerde secde ayeti vardır. buı secde ayetlerini okuyan kişi, şayet sesli okumuşsa onu dinleyen kişiye, bir kelimesini dahi duymuş veya okumuşsa tilavet secdesi yapmak vacip olur. Tilavet secdesinin yapılış şekli: Önce ayağa kalkıp kıbleye yönelerek tilavet secdesine niyet edilir. Niyet ettim Allah rızası için tilavet secdesine denir ve Allahüekber diyerek direk secdeye gidilir. Secde de 3-5-7 şeklinde secde tesbihi yani Subhane rabbiyel e'lâ okunur ve tek secde yaparak ayağa kalkılır. akabinden ayakta kıbleye dönmüş halde kalarak eller açılır ve Semi'nâ ve ata'nâ ğufrâneke rabbenâ ve ileykel masir ayeti okunarak eller yüze sürülür.
secde ayetini okuduğumuz anda okumayı kesip hemen secde yapmak lazımdır. asla tehir etmemek gerekir. Aynı secde ayetini ezberlemek için okuyorsak bir secde yapılır. ancak muhtelif secde ayetlerini bir okumaya okumuşsak ayrı ayrı secde lazım gelir.

 

[Melis ank]

Bende Kuranı Kerim okuyorum ama çok iyi bi okuyucu değilim.Gerçekten bu bilgiden bihaberdim. Sayenizde inşallah daha dikkatli olucam hocam.Sizden ricam Kuranı Kerim de Secde ayetleri geçen bölümleri yazarmısınız ? Şimdiden Allah razı olsun.

 

[İslami Yazar]

Kur'an-ı Kerîm'de on dört yerde secde âyeti bulunmaktadır. Secde âyetlerinin bulunduğu sureler şunlardır:

1. el-A'raf, 7/206;

2. er-Ra'd, 13/15;

3. en-Nahl, 16/49;

4. el-İsrâ, 17/107;

5. Meryem,19/58;

6. el-Hac, 22/18;

7. el-Furkân, 25/60;

8. en-Neml, 27/25;

9. es-Secde, 32/15;

10. Sâd, 38/24;

11. Fussilet, 41/37;

12. en-Necm, 53/62;

13. el-İnşikâk, 84/21;

14. Alak, 96/19.