Baharatların Faydaları Zararları ve Çeşiştleri
Yemeklere çeşni vermek, lezzetini artırmak için kullanılan, biber, tarçın, hardal gibi maddeler, aslında birer besin değildir; bu bakımdan, vücuda hiçbir faydası yoktur; yalnız, bunların iştahı kamçılamak gibi etkileri vardır ki, bu bakımdan faydalı sayılabilir.
Geniş anlamında düşünülürse, yemeğe tat, koku veren maddelerin hepsine baharat denilebilir; bu arada, dereotu, maydanoz, soğan, sarımsak, defne yaprağı, nane de baharat arasında sayılabilir. Yalnız, genel olarak, baharat denince akla, daha çok, bahar, tarçın, karabiber, kırmızıbiber. karanfil, zencefil, vanilya. hardal gelir. Bunların çoğu bir bitkinin ya tohumu, ya mey vasi, ya çiçeği, ya yaprağı, ya da kabuğudur.
Baharatın Zararları
Dereotu, maydanoz, soğan, sarmı-sak. nane, kekik, defne yaprağı, vanilya gibi olanlar sağlık bakımından zararsızdır. Yalnız, hardal, biber, karanfil, zencefil gibileri tahriş edici maddelerdir: bunlar mideyi, böbreği, karaciğeri yorar, çok kullanılması zarar verir. Hele sindirim sistemi bozuk olanlar, midelerinde. barsaklannda yara, iltihap, ülser bulunanlar, basur çekenler baharattan kaçınmalıdırlar.
Zayıf, iştahsız kimseler, yukarıda saydıklarımız gibi bir hastalıkları, bozuklukları yoksa, yemeğin lezzetini artırmak, böyiece iştahı açmak . bakımından, aşırı gitmemek şartıyla, yemeklerinde baharat kullanabilirler. Şişmanlar, çok yemek yiyenler ise. her hangi bir hastalıkları olmasa bile, az yemek zorunda oldukları için, iştahlarını açmak yoluna meşeler daha iyi etmiş olurlar.
Öte yandan, dürüst çalışmıyan bir takım lokantalar, yemeklerinin, özellikle etilerinin bayatlığını belli etmemek için bol baharat, kullanırlar; bunu da unutmamalı, o gibi yerlerde baharatlı yemeklerden kaçınmalıdır.
Baharat, mide, karaciğer ve bağırsaklardan başka, sinir sistemi, dolaşım sistemi üzerinde de birtakım kötü sonuçlar doğurabilir. Bütün bunlardan dolayı, sağlam kimseler bile baharatı elden geldiği kadar az kullanmalıdırlar.
Baharat, çoğunlukla, sıcak ülkelerde yetişen bitkilerden elde edilir. Bunlardan acı, keskin kokulu yağlar da çıkarılır; bu yağlar kokucu-lukta, dokuma, sabun yapımında kullanıldığı gibi, bazı ilâçların bileşimine de girer. Ayrıca, hardal gibi bazılarından hekimlikte doğrudan doğruya da yararlanılır.
