Balıklar, Yılanlardan Daha Zehirli
Dünya sularındaki zehirli balıkların, zehirleriyle meşhur yılanlardan daha tehlikeli ve tür olarak daha çok olduğunu biliyor muydunuz? İşte zehirleriyle meşhur balıklar
Dünyada 1.200 adet zehirli balık türü yaşıyor ve her yıl 50.000 kişi zehirli balıklar tarafından zehirleniyor. Zehirli balık ısırması ciltte basit kızarıklıktan ölüme kadar varabiliyor.
Zehirli balıkları, yılanlardan daha tehlikeli kılan ise habitatları. Zehirli balıklar yılanlardan çok geniş bir coğrafyaya yayılıyor. Zehirli balıklar kurbanını dağlarda küçük bir derede veya okyanusun derinliklerinde de yakalayabiliyor. Ancak en zehirliler yine tropik bölgelerde.
Zehirli balıkların aslında bilim insanlarına önemli yararı var. Zehirden, ağrı veya kanser dahil birçok hastalığın ilacı için hammadde olarak istifade edilebilir. Tıpta ilaçların hammaddelerinin doğadaki bitki ve hayvan gibi canlılardan elde edildiği düşünüldüğünde, balık zehiri henüz bakir bir alan.
Zehirli balıklar, birçok şekilde sınıflandırılabilir. Bunlardan biri de zehiri kullanım şekline göre aktif ve pasif zehirli balıklar şeklindeki sınıflandırma. Türkiye denizlerindeyse yaklaşık 450 balık türünden yalnızca 26'sının aktif zehirli olduğu bildirilmiş durumda.
Aktif zehirli balıklar, genellikle diken gibi bir zehirleme aygıtına sahipler. Zehir dikenine, genellikle yavaş yüzen, dibe bağımlı yaşayan türlerde rastlanır. Dibe bağımsız yaşayan türlerdeyse bu tip uyumlar kuyruk bölgesinde bulunup, çok ender olarak gözlenir.
Ayrıca tropik ve ılıman bölgeleri, zehirli balıklar açısından karşılaştırmak gerekirse: tropik bölgelerde ılıman denizlere göre daha fazla zehirli tür bulunduğu biliniyor.
Ülkemiz sahillerinde bilinen en zehirli balıklarsa trakonyalar. Bu familyadan varsam balığı (Echiichthys vipera) gerek zehirinin şiddeti, gerekse plajlara yakın bulunması bakımından en tehlikeli balık olarak kaydedilmiş durumda.
Pasif zehirli balıklarsa, balığın yenmesiyle pasif olarak toksik etki yaratan grubu oluşturuyor. Zehirlerini etlerinde, kanlarında, deri ve yumurtalarında bulunduruyorlar. Bu tip balıkların ürettikleri zehirler insan için tehlikeli, hatta öldürücü düzeye varabiliyor.
Ancak bazı türler, derileri yüzülerek yenildiklerinde ya da haşlandıklarında zehir etkilerini kaybediyorlar.
Taş balığı, aslan balığı, cerrah balığı, kadife balığı, sabun balığı, akrep balığı, kurbağa balığı, süvari balığı, eşek arısı balığı, tepegöz balığı, Kağıt balığı, kanatlı balık ve domuz balığı zehirli balıklardan, varsam balığı, iğneli vatoz balığı zehirli olanlardan bazıları..
Zehirli Balıkların Yol Açtığı Zehirlenmeler Tedavi Yöntemleri:
Zehirli balık çarpmalarında tedavi acıyı hafifletme, zehirin etkisini önleme ve enfeksiyona karşı önlem alma yönünde gerçekleştirilmeli ve tedaviye zaman geçirmeden derhal başlanmalıdır.
1. Yarada gözle görülebilen herhangi bir diken, deri parçası veya yabancı bir cisim varsa yara temizlenmelidir.
2. Yarayı temizlemek amacıyla temiz içme suyu tercih edilmelidir, yoksa deniz suyu kullanılabilir.
3. Yaralanan bölge dayanılabilecek en sıcak suda 30-90 dakika bekletilmelidir. Acının devam etmesi durumunda sıcak su tedavisi tekrarlanmalıdır.
4. Kanama yoksa, yaranın üzeri kesinlikle kapatılmamalı; kanama varsa hemen durdurulmalıdır.
5. Yarada enfeksiyon belirtileri varsa bir tıp doktoru gözetiminde tedaviye başlanmalıdır.
Dünyada 1.200 adet zehirli balık türü yaşıyor ve her yıl 50.000 kişi zehirli balıklar tarafından zehirleniyor. Zehirli balık ısırması ciltte basit kızarıklıktan ölüme kadar varabiliyor.
Zehirli balıkları, yılanlardan daha tehlikeli kılan ise habitatları. Zehirli balıklar yılanlardan çok geniş bir coğrafyaya yayılıyor. Zehirli balıklar kurbanını dağlarda küçük bir derede veya okyanusun derinliklerinde de yakalayabiliyor. Ancak en zehirliler yine tropik bölgelerde.
Zehirli balıkların aslında bilim insanlarına önemli yararı var. Zehirden, ağrı veya kanser dahil birçok hastalığın ilacı için hammadde olarak istifade edilebilir. Tıpta ilaçların hammaddelerinin doğadaki bitki ve hayvan gibi canlılardan elde edildiği düşünüldüğünde, balık zehiri henüz bakir bir alan.
Zehirli balıklar, birçok şekilde sınıflandırılabilir. Bunlardan biri de zehiri kullanım şekline göre aktif ve pasif zehirli balıklar şeklindeki sınıflandırma. Türkiye denizlerindeyse yaklaşık 450 balık türünden yalnızca 26'sının aktif zehirli olduğu bildirilmiş durumda.
Aktif zehirli balıklar, genellikle diken gibi bir zehirleme aygıtına sahipler. Zehir dikenine, genellikle yavaş yüzen, dibe bağımlı yaşayan türlerde rastlanır. Dibe bağımsız yaşayan türlerdeyse bu tip uyumlar kuyruk bölgesinde bulunup, çok ender olarak gözlenir.
Ayrıca tropik ve ılıman bölgeleri, zehirli balıklar açısından karşılaştırmak gerekirse: tropik bölgelerde ılıman denizlere göre daha fazla zehirli tür bulunduğu biliniyor.
Ülkemiz sahillerinde bilinen en zehirli balıklarsa trakonyalar. Bu familyadan varsam balığı (Echiichthys vipera) gerek zehirinin şiddeti, gerekse plajlara yakın bulunması bakımından en tehlikeli balık olarak kaydedilmiş durumda.
Pasif zehirli balıklarsa, balığın yenmesiyle pasif olarak toksik etki yaratan grubu oluşturuyor. Zehirlerini etlerinde, kanlarında, deri ve yumurtalarında bulunduruyorlar. Bu tip balıkların ürettikleri zehirler insan için tehlikeli, hatta öldürücü düzeye varabiliyor.
Ancak bazı türler, derileri yüzülerek yenildiklerinde ya da haşlandıklarında zehir etkilerini kaybediyorlar.
Taş balığı, aslan balığı, cerrah balığı, kadife balığı, sabun balığı, akrep balığı, kurbağa balığı, süvari balığı, eşek arısı balığı, tepegöz balığı, Kağıt balığı, kanatlı balık ve domuz balığı zehirli balıklardan, varsam balığı, iğneli vatoz balığı zehirli olanlardan bazıları..
Zehirli Balıkların Yol Açtığı Zehirlenmeler Tedavi Yöntemleri:
Zehirli balık çarpmalarında tedavi acıyı hafifletme, zehirin etkisini önleme ve enfeksiyona karşı önlem alma yönünde gerçekleştirilmeli ve tedaviye zaman geçirmeden derhal başlanmalıdır.
1. Yarada gözle görülebilen herhangi bir diken, deri parçası veya yabancı bir cisim varsa yara temizlenmelidir.
2. Yarayı temizlemek amacıyla temiz içme suyu tercih edilmelidir, yoksa deniz suyu kullanılabilir.
3. Yaralanan bölge dayanılabilecek en sıcak suda 30-90 dakika bekletilmelidir. Acının devam etmesi durumunda sıcak su tedavisi tekrarlanmalıdır.
4. Kanama yoksa, yaranın üzeri kesinlikle kapatılmamalı; kanama varsa hemen durdurulmalıdır.
5. Yarada enfeksiyon belirtileri varsa bir tıp doktoru gözetiminde tedaviye başlanmalıdır.
