Obezite nin tedavisi varmıdır ?

Uzman SühaN

Administrator
Obezite nin tedavisi varmıdır ?
Günümüzün gelişmiş ve gelişmekte olan ülkelerin en büyük sorunlarından biridir obezite.Bir çok sağlık sorununu yanın da getiren obezite genetik olduğu gibi düzensiz beslenme sonucu ortaya çıkmaktadır.Nefes darlığı,kalp damar hastalıkları,harekette yavaşlama,diyabet,aşırı tüylenme vs gibi olumsuz etkileri var.Obeziteden kurtulmanın yolları nelerdir,obezite ne gibi sağlık sorunlarına yol açar tüm detayları yazımızda bulabilirsiniz öncesi ; Obezite diyet ile yenilebilir mi , Obezite Ömrü Kısaltıyor adlı konularımızı da incelemenizi öneriyoruz.


Fazla kilolar çocuk,genç,yaşlı,erkek kadın bir çok insanın sorunlarından biri.Fazla kilolar sağlığı büyük ölçüde tehdit ederken ,bir çok ciddi hastalığıda beraberinde getiriyor.Peki bu fazla kiloların nedeni nedir ? Aşırı ve yalnış beslenme şekli,kullanılan bazı ilaçlar özellikle de antipdepresan ve türevleri gibi, hormonal ve metobolik rahatsızlıklar,genetik yatkınlık,yetersiz fiziksel aktivite vs gibi nedenleri sıralayabiliriz.Obeziteyi saptamak için beden kitle indeksi kullanılmaktadır.Obezitenin tedavisi doğru beslenme modeli,fiziksel aktiviteler,diyet,ilaç ile tedavidir.Bunun yanı sıra cerrahi girişimlerde olmaktadır.Bu tedaviler ideal kiloya ulaşmayı sağlamaktadır.Fazla kilolarınız var ise mutlak surette uzman bir diyetisyene görünün.İnternette dolaşan binlerce diyet menüleri mevcut bu size uygun olmayabilir.Yalnış diyetle aç kalmaya çalışmak faydasızdır.Unutmayınki şu an istemediğiniz kiloları bir anda almadınız.Aceleci davranıp kulaktan dolma her yönteme başvurmayın.Yapılan tetkit muayene ve incelemeye göre size uygun bir tedavi ve diyet modeli olucaktır.Şimdi obezite ile ilgili tüm detayları uzmanlarından derleyerek sizlerle paylaşıyoruz.



obezite tedavisi.jpg






Dünya sağlık örgütünün verilerine göre 2 milyar insanın kilolu ve bu rakamın 700 milyonu da obez olarak kabul ediliyor. Gelecek nesiller, önlem alınmadığı takdirde obezitenin yarattığı sorunlarla mücadele etmek zorunda kalmaya devam edecek.

Ülkemizde de bu durum çok farklılık göstermiyor. Yapılan araştırmalar göre Türk erkeklerinin %25’i, kadınların ise %44’ün de obezite saptanmış. 10 önce yapılan bi araştırmaya göre erkeklerde iki katı, 50 yaş üzeri kadınlarda ise %40’tan az görünürken %50’ye kadar yükselmiş durumda.

Obezite tedavisi nasıl uygulanmalı?


Obezitede hastalarına hangi tedavi yöntemi ile devam edileceğine, başka hastalıkların bulunup bulunmaması ve vücut kitle endeksinin değerlerine göre karar verilir. Eğer kişinin vücut kitle indeksi %35’in altında bir değere sahipse, egzersiz ve sağlıklı bir beslenme programı ile kilo vermesi mümkündür. Vücut kitle endeksi %35’in üzerinde olan kişilere ise genellikle cerrahi yöntemler uygulanır.

Her geçen yıl görülme sıklığında artış yaşanan obezitenin iki çeşit tedavisi vardır;

*Diyet ve egzersiz
*Cerrahi operasyon

İnsanlar genellikle obezite operasyonlarına karşı endişeyle yaklaşırlar, fakat obezite cerrahisi konusunda uzman bir ekiple, obezite merkezlerinde uygulanan cerrahi operasyonlarda risk oranları oldukça düşüktür. Operasyon risklerinden endişe duyan kişiler genellikle diyet ve egzersizle fazla kilolarından kurtulmayı hedeflerler ama diyet ve egzersizle obeziteden kurtulmak her zaman mümkün değildir. Obezite nin derecesine bağlı olarak bazı durumlarda operasyon gerekli olabilir.



OBEZİTENİN NEDENLERİ NELERDİR?

Aşırı ve yanlış beslenme alışkanlıkları
Yetersiz fiziksel aktivite
Yaş, cinsiyet
Eğitim düzeyi, sosyo – kültürel etmenler
Gelir durumu
Hormonal ve metabolik etmenler
Genetik etmenler
Psikolojik problemler
Sık aralıklarla çok düşük enerjili diyetler uygulama
Sigara- alkol kullanma durumu
Kullanılan bazı ilaçlar (antideprasanlar vb.)
Doğum sayısı ve doğumlar arası süre

OBEZİTENİN YOL AÇTIĞI SAĞLIK SORUNLARI

İnsülin direnci
Tip 2 diyabet
Hipertansiyon
Koroner arter hastalığı
Kan yağlarının yüksekliği
Metabolik sendrom
Safra kesesi hastalıkları
Bazı kanser türleri (kadınlarda safra kesesi, endometriyum, yumurtalık ve meme kanserleri, erkeklerde ise kolon ve prostat kanserleri )
Osteoartrit
Felç
Uyku apnesi
Karaciğer yağlanması
Astım
Solunum zorluğu
Gebelik komplikasyonları
Menstruasyon düzensizlikleri
Aşırı kıllanma
Ameliyat risklerinin artması
Ruhsal sorunlar (Anoreksiya nevroza (yemek yememe) veya Blumia nevroza (kusarak yediği besinlerden yararlanmama), Binge eating (tıkınırcasına yeme), gece yeme sendromu gibi ortaya çıkabilir veya bir şeyi daha fazla yiyerek psikolojik doyum sağlamaya çalışma)
Toplumsal uyumsuzluklar
Özellikle sık aralıklarla kilo alıp verme sonucunda deri altı yağ dokusunun fazla olması nedeniyle deri enfeksiyonları, mantar enfeksiyonları
Kas-iskelet sistemi problemleri


OBEZİTE NASIL SAPTANIR?

Obeziteyi belirlemek için yaygın olarak Beden Kitle İndeksi (BKİ) kullanılmaktadır. BKİ, bireyin vücut ağırlığının (kg), boy uzunluğunun (m cinsinden) karesine (BKI=kg/m2) bölünmesiyle elde edilen bir değerdir. Beden kitle İndeksi 30’un üzerindeyse obezite demektir.
Örnek: 65 kg ağırlığında, 164 cm boyunda, bir kişinin Beden Kitle İndeksi hesabı
BKİ = 65 / (1.64 x 1.64) = 65 / 2.6896 = 24.16

BKİ
18.5 kg altında ise zayıf
18.5-24.9 kg arasında ise normal kilolu
25-29.9 kg arasında ise fazla kilolu
30-34.9 kg arasında ise I. derece obez
35-39.9 kg arasında ise II. derece obez
40 kg üzerinde ise III. derece morbid obez


YAĞLARIN DAĞILIMI DA ÖNEMLİ

Yalnızca yağ dokusunun artışı değil, aynı zamanda bu artan yağ dokusunun nerede biriktiği de önemlidir. Çünkü deri altında ve özellikle kalça bölgesinde biriken yağ dokusu (armut tipi obezite, kadın tipi şişmanlık), obezite ile ilişkili hastalıklarla çok sıkı ilişki göstermezken, yağ dokusunun göbek bölgesinde birikmesi olan elma biçimli obezite ya da diğer adıyla erkek tipi şişmanlık hastalıklar açısından daha fazla risk oluşturmaktadır.
Bel çevresinin erkeklerde 102, kadınlarda 88 santimetrenin üzerinde olması kardiyovasküler hastalık riski ile ilişkilidir. Yağın karın bölgesinde ve iç organlarda toplanması insülin direncine yol açmaktadır. İnsülin direnci ise obezite ile yol açtığı Tip 2 Diyabet, hipertansiyon, dislipidemi, koroner arter hastalıkları arasındaki ilişkiyi sağlayan en önemli faktördür.


OBEZİTE NASIL TEDAVİ EDİLİR?

Obezitenin tedavisinde diyet, fiziksel aktivite, davranış tedavisi (beslenme modeli), ilaç tedavisi, kombine tedavi ve cerrahi tedavi gibi çeşitli tipte tedavi yöntemleri uygulanmaktadır. Obez kişilerin çoğu hızlı ve kolayca zayıflamayı isterler. Gerçekte ise bu kolay değildir. Bu yüzden daha tedavi başlangıcında gerçekçi hedefler belirlenmelidir. Gerçekçi bir hedef olarak 6 ayda yüzde 5-10 kilo kaybı amaçlanmalıdır. Vücut ağırlığındaki yüzde 10’luk bir azalma bile obeziteyle ilişkili risk faktörlerinin azalmasını sağlar.
Obezite tedavisinde kullanılan yöntemler 5 grup altında toplanmaktadır.


1.Tıbbi beslenme (diyet) tedavisi

Diyet mutlaka kişiye özgü ve ılımlı olmalıdır. Diyet tedavisinde amaç enerji açığı oluşturarak vücut yağ depolarında azalma sağlamaktır. Kas ve yaşamsal organlarda hücre kaybı olmadan yağ depolarında azalma sağlanmalı, vitamin, mineral ve elektrolit kaybı önlenmelidir. Genelde günde 500-600 kalori kısıtlaması haftada 0.5 kg ve 6 ayda yüzde 10 kadar bir zayıflamaya neden olur. Gün içerisinde alınan toplam enerji alımı kısıtlamak için bir çok obez öğün atlamakta, ancak açlık dürtüsü daha sonra daha fazla yedirmekte ve gıdaların termojenik etkileri de azalmaktadır. Bu yüzden günlük kalori bölünerek kahvaltıda yüzde 20-25, öğle yemeğinde yüzde 30-35, akşam yemeğinde yüzde 30-35 oranlarında sık yemek yemeleri ve açlık hissinin baskılanması önemlidir.


2.Egzersiz tedavisi

Fiziksel aktivite rejimine başlamadan önce mutlaka kalp ve solunum kontrollerinin yapılması gerekir. Başlangıçta günde 30-45 dakika, haftada 3-5 gün orta derecede fiziksel aktivite için teşvik edilmelidir. Haftada 2 bin kalori harcamak için yaklaşık haftada 7 saat (420 dk) çabuk yürüyüş

yapmak gerekir. Fiziksel aktivite sırasında travmadan kaçınmak da önemli. Aşırı obez bir kişinin basit egzersizlerle fizik aktiviteye başlaması ve dereceli olarak artırılması önerilir. Yeni bir fiziksel aktivite rejimine başlamadan önce mutlaka kontrollerin yapılması gerekir; hastanın yaşı, eşlik eden kronik hastalıklar, semptomları değerlendirilmelidir. Obezlerin çoğu egzersize emniyetli olduğu için yürüme ile başlar. Haftada 3 gün 10 dk. yürüyüş ile başlanır. Haftada en az 5 gün 30-45 dk’ya artırılır. Ayrıca yürüme mesafesindeki yerler için taşıt kullanılmaması, otobüsten bir durak önce inilmesi, asansör yerine merdiven kullanılması, arabanın mümkün olduğunca uzak yerlere park edilmesi yararlı olabilir.


3.Davranış değişikliği tedavisi

Kendi kendini gözlemleme
Uyaran kontrolü
Alternatif davranış geliştirme
Pekiştirme, kendi kendini ödüllendirme
Bilişsel yeniden yapılandırma
Sosyal destek


4.Farmakolojik tedavi


Obezite tedavisinde kullanılacak ilaçlar hafif ve orta derecede ağırlık fazlalığı olan bireyler için uygun değildir. Kullanılan ilaçların, sağlık yönünden güvenirliliğinin saptanmış olması, obeziteye neden olan etiyolojiye uygun bir etki göstermesi, kısa ve uzun dönemde önemli yan etkisinin olmaması ve bağımlılık yapmaması ve bu tür ilaçların mutlaka hekim tavsiyesi ve kontrolünde kullanılması gerekliliği büyük önem taşımaktadır.
Obezite tedavisinin başarılı olması için hastanın ilaç tedavisinin yanı sıra tıbbi beslenme tedavisi ve egzersiz tedavisini sürdürmesi ve düzenli olarak kontrollere gelmesi gerekmektedir.

5.Cerrahi tedavi

Obezitede cerrahi yaklaşım temelde ikiye ayrılır. Besinlerle alınan enerjinin azaltılmasına yönelik bariyatrik cerrahide hedef, besinlerin gastrointestinal sistemde emilimlerini azaltmaktır. Bu amaçla bypass, gastroplasti, gastrik bantlama, gastrik balon vb. yöntemleri kullanılır. Rekonstrüktif cerrahide ise amaç; vücudun çeşitli bölgelerinde lokalize olmuş mevcut yağ dokularının uzaklaştırılmasıdır. Bu tedavi estetik ağırlıklıdır ve eğer hasta obezite tedavisinin gereklerini yerine getirmezse yağ birikimi tekrar gerçekleşmektedir.
 
Geri
Üst