Uzman SühaN
Administrator
Siroz olanlar nelere dikkat etmeli?
Siroz, karaciğerin potansiyel olarak yaşamı tehdit eder nitelikte olan geri dönüşümsüz skarlaşmasıdır. İleri evrede, karaciğerin %80 ila %90'ı hasar görebilir ve yerine skar (ölü) doku geçer. Siroza, alkol, viral enfeksiyon (Hepatit B, C), toksik madde (örn. ilaçlar, karaciğerde aşırı bakır veya demir) ya da bilier sistemin blokajıyla yıllar boyu süren karaciğer hasarı sebep olur. Karaciğer, yavaş yavaş tüm normal karaciğer hücrelerinin yerini alan progresif skarlaşmaya maruz kalır.
Birçok durumda, yukarıda sunulan nedenler başlangıçta genellikle tedavi edilebilen Hepatit ile sonuçlanır. Bununla birlikte, sorun yaratan etmen zamanında giderilmez veya tedavi edilmezse, siroz ortaya çıkar ve hastalığın seyrini değiştirmek için genellikle çok geç kalınmış olunur.
Karaciğer Sirozunun Belirtileri
karaciger_sirozu2İlk olarak, yorgunluk, uyuklama, gözler ve idrarda sarılaşma (hafif sarılık), ayaklarda şişkinlik, aşırı kaşınma ve anemi (düşük hemoglobin) gibi genel semptomlar ortaya çıkar. Daha ileri evrelerde, hasta kan kusma, batındaki su nedeniyle (assit) ciddi enfeksiyona yol açar nitelikte midede şişkinlik, mental bozulma ve koma, yoğun sarılık ve böbrek bozukluğu gibi birçok yaşamı tehdit eden komplikasyonlar yaşayabilir.
Ayrıca hasta, bir karaciğer proteini olan protrombinin düşük düzeyleri ve düşük trombosit sayımı nedeniyle kanama eğilimi gösterebilir. Her ikisi de, kanın normal pıhtılaşması için çok önemlidir.
Sirozla yaşamak (yapılması ve yapılmaması gerekenler)
Siroz, karaciğerde geri dönüşümü olmayan hasar anlamına gelse de, sirozun erken evresinde (evre Child A veya erken Child B) olan bir kişi, karaciğer uzmanları tarafından yapılan uygun bir tedaviyle uzun yıllar boyunca oldukça aktif bir yaşam sürebilir. Diğer yandan, ilerlemiş veya Child C evresindeki Siroz, uzman görüşü alınması gereken karaciğer nakli gerekliliğine işaret eder.
Yapılması gerekenler
Hastalığın derecelendirilmesi ve uygun tedavinin belirlenmesi için, bir karaciğer uzmanıyla birlikte ayrıntılı değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Erken sirozda her 1-3 ayda ve ilerlemiş sirozda her 1-4 haftada karaciğer uzmanıyla birlikte düzenli karaciğer fonksiyon testleri ve izlem gereklidir. Kontroller arasındaki süre, sergilediğiniz semptomlara ve hastalığın şiddetine bağlı olarak karaciğer hekiminiz tarafından belirlenecektir.
Kronik karaciğer hastalığı durumunda, optimum karaciğer fonksiyonu için sağlıklı beslenme çok önemlidir. Yaygın inancın aksine, şiddetli sarılık varlığı dışında, sindirim karaciğer hastalığının çok ileri evrelerine kadar normaldir. Dolayısıyla, karaciğer hastalığının tüm tiplerinde, yağlı gıda ve proteinlerden tamamen kaçınma gerekliliği bir söylenceden ibarettir. Bu durum birçok vakada yalnızca gereksiz değil, aynı zamanda gıdasızlık, kilo kaybı ve sağlığın daha hızlı bozulmasına sebep olduğundan oldukça zararlıdır.
Hepatit B kaynaklı sirozda, HBV DNA testi pozitif ise, bir karaciğer uzmanına başvurularak Lamivudin tedavisi göz önünde bulundurulabilir.
Hepatit C kaynaklı erken sirozda, karaciğer hekiminize danışarak İnterferon-alfa ve ribavirin tedavisi faydalı olabilir.
Yapılmaması gerekenler
Alkole bağlı sirozda, ne pahasına olursa olsun alkolden kaçınılmalı ve Hepatit C başta olmak üzere tüm diğer siroz tiplerinde alkol kısıtlanmalıdır.
Özellikle virüse bağlı sirozda, aşırı fiziksel aktiviteden kaçınılmalıdır.
Aynı zamanda, zorunlu yatak istirahatından kaçınılarak, makul düzeyde hareket ve aktivite sürdürülmelidir.
Sirozun ileri evrelerinde, yetersiz pıhtılaşma ve kanam eğilimine bağlı olarak, temas sporlarından kaçınılmalıdır.
Karaciğer yetersiz olduğundan ve ilaçların daha uzun süreli etkilere yol açarak hâlihazırda hasar görmüş olan karaciğere zarar verebileceğinden, kendi kendini tedavi etme yöntemlerinden kaçınılmalıdır.
Birçok durumda, yukarıda sunulan nedenler başlangıçta genellikle tedavi edilebilen Hepatit ile sonuçlanır. Bununla birlikte, sorun yaratan etmen zamanında giderilmez veya tedavi edilmezse, siroz ortaya çıkar ve hastalığın seyrini değiştirmek için genellikle çok geç kalınmış olunur.
Karaciğer Sirozunun Belirtileri
karaciger_sirozu2İlk olarak, yorgunluk, uyuklama, gözler ve idrarda sarılaşma (hafif sarılık), ayaklarda şişkinlik, aşırı kaşınma ve anemi (düşük hemoglobin) gibi genel semptomlar ortaya çıkar. Daha ileri evrelerde, hasta kan kusma, batındaki su nedeniyle (assit) ciddi enfeksiyona yol açar nitelikte midede şişkinlik, mental bozulma ve koma, yoğun sarılık ve böbrek bozukluğu gibi birçok yaşamı tehdit eden komplikasyonlar yaşayabilir.
Ayrıca hasta, bir karaciğer proteini olan protrombinin düşük düzeyleri ve düşük trombosit sayımı nedeniyle kanama eğilimi gösterebilir. Her ikisi de, kanın normal pıhtılaşması için çok önemlidir.
Sirozla yaşamak (yapılması ve yapılmaması gerekenler)
Siroz, karaciğerde geri dönüşümü olmayan hasar anlamına gelse de, sirozun erken evresinde (evre Child A veya erken Child B) olan bir kişi, karaciğer uzmanları tarafından yapılan uygun bir tedaviyle uzun yıllar boyunca oldukça aktif bir yaşam sürebilir. Diğer yandan, ilerlemiş veya Child C evresindeki Siroz, uzman görüşü alınması gereken karaciğer nakli gerekliliğine işaret eder.
Yapılması gerekenler
Hastalığın derecelendirilmesi ve uygun tedavinin belirlenmesi için, bir karaciğer uzmanıyla birlikte ayrıntılı değerlendirme yapılması gerekmektedir.
Erken sirozda her 1-3 ayda ve ilerlemiş sirozda her 1-4 haftada karaciğer uzmanıyla birlikte düzenli karaciğer fonksiyon testleri ve izlem gereklidir. Kontroller arasındaki süre, sergilediğiniz semptomlara ve hastalığın şiddetine bağlı olarak karaciğer hekiminiz tarafından belirlenecektir.
Kronik karaciğer hastalığı durumunda, optimum karaciğer fonksiyonu için sağlıklı beslenme çok önemlidir. Yaygın inancın aksine, şiddetli sarılık varlığı dışında, sindirim karaciğer hastalığının çok ileri evrelerine kadar normaldir. Dolayısıyla, karaciğer hastalığının tüm tiplerinde, yağlı gıda ve proteinlerden tamamen kaçınma gerekliliği bir söylenceden ibarettir. Bu durum birçok vakada yalnızca gereksiz değil, aynı zamanda gıdasızlık, kilo kaybı ve sağlığın daha hızlı bozulmasına sebep olduğundan oldukça zararlıdır.
Hepatit B kaynaklı sirozda, HBV DNA testi pozitif ise, bir karaciğer uzmanına başvurularak Lamivudin tedavisi göz önünde bulundurulabilir.
Hepatit C kaynaklı erken sirozda, karaciğer hekiminize danışarak İnterferon-alfa ve ribavirin tedavisi faydalı olabilir.
Yapılmaması gerekenler
Alkole bağlı sirozda, ne pahasına olursa olsun alkolden kaçınılmalı ve Hepatit C başta olmak üzere tüm diğer siroz tiplerinde alkol kısıtlanmalıdır.
Özellikle virüse bağlı sirozda, aşırı fiziksel aktiviteden kaçınılmalıdır.
Aynı zamanda, zorunlu yatak istirahatından kaçınılarak, makul düzeyde hareket ve aktivite sürdürülmelidir.
Sirozun ileri evrelerinde, yetersiz pıhtılaşma ve kanam eğilimine bağlı olarak, temas sporlarından kaçınılmalıdır.
Karaciğer yetersiz olduğundan ve ilaçların daha uzun süreli etkilere yol açarak hâlihazırda hasar görmüş olan karaciğere zarar verebileceğinden, kendi kendini tedavi etme yöntemlerinden kaçınılmalıdır.
